De eerste vissers van Kerkepanne
Compagnum piscator habitans Kerckepanne
Boten op het strand van Kerckepanne op een plan van 1783-1784
Inhoud
Conventies gebruikt in dit artikel
Kerkepanne
Op 3 april 1783 vraagt een vennootschap onder de leiding van Jonker Ferdinand de Man, burgemeester van Veurne en stafhouder van de Wet, een octrooi aan om aan de kust een vissersnederzetting te kunnen stichten. Op 23 juni 1783 krijgen ze de toelating en mogen ze hiervoor een vlakte in de duinen gebruiken. De keuze valt op een panne, Kerckepanne geheten, waarvan de oppervlakte van iets minder dan 12 hectare voor 30 jaar mag worden bezet.
De vennootschap die later de naam Societeyt van de Kerckepanne zal aannemen, probeert na juni 1783 enkele vissersgezinnen uit het Franse Ghyvelde aan te trekken. Deze vissers keerden echter amper drie maand later terug naar huis toen in september 1783 de Brits-Amerikaanse oorlog eindigde en het opnieuw veilig werd om vanuit Franse havens te werken. Van deze eerste lichting vissers die in Kerkepanne hun geluk kwamen beproeven is nagenoeg niets geweten.
Bij een tweede poging in 1785 pakt de vennootschap het anders aan en worden er contracten opgesteld met de kandidaat vissers. Deze contracten hebben een looptijd van minder dan een jaar, beginnen in maart en eindigen de eerste week van oktober. In de winter wordt er niet gevist want de vis trekt zich dan terug naar dieper water, verder van de kust, waarvoor de kleine bootjes niet geschikt waren.
Bemanning
Van deze contracten zijn er enkele namen bewaard gebleven, evenals de initiële verdeling en de bemanning van de schuiten in 1785.
|
Schuit |
Stuurman |
Bemanning |
|
Joseph II |
||
|
Maria Christina |
||
|
Josephsdorp |
||
|
De Maetschapie |
||
|
(nog geen naam) |
||
|
(geen contract wegens ziekte van de stuurman) |
(geen details) |
De namen tussen [haakjes] werden er door Jacques Bauwens aan toegevoegd voor zijn artikel in 1983.
Amper drie jaar later legt de Societeyt de boeken neer. Bij de verdeling van de inboedel in maart 1788 is er echter sprake van:
|
De schuit van |
Nieuwe stuurman |
Nieuwe bemanning |
|
|
||
|
|
Op Joannes Vanheste na, werden alle bemanningsleden dus vervangen.
De vissers van de Societeyt
In zijn artikel over De Societeyt van de Kerckepanne uit 1983, naar aanleiding van 200 jaar Kerkepanne, maakt Jacques Bauwens terecht de opmerking dat “de Blankenbergse vissers die de schuiten zijn komen bemannen in meerdere gevallen met elkaar verwant zijn”. Laat dat nu net het uitgangspunt zijn voor deze bijdrage.
Voor elk van de vissers die op de bemanningslijsten staan vermeld, werd gepoogd de onderlinge verwantschap te achterhalen. Voor sommigen is dat goed gelukt, voor anderen werd er dan weer geen enkel spoor gevonden. Dat is zeker het geval als er enkel een familienaam werd genoteerd.
Hieronder worden de namen van de vissers en hun families alfabetisch gelijst. Voor de betekenis van de symbolen en kleuren verwijzen wij naar de betrokken sectie Conventies gebruikt in dit artikel.
Asaert - Walgraeve
In dit gezin worden alle kinderen op één na in Blankenberge geboren. Maria Theresia ziet op 24-APR-1785 het levenslicht in Kerkepanne, maar overlijdt 5 maand later in Blankenberge. Het hele gezin was dus tegen het einde van het visseizoen van 1785 reeds naar Blankenberge teruggekeerd.
Asaert, Lenaert
Leonardus (Lenaert) Asaert (Blankenberge ~1745 -- Blankenberge 1806), leeftijd in 1785: ~40 jaar.
Lenaert is de vader in het gezin Asaert – Walgraeve.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Asaert, de jonge
Leonardus (de jonge) Philippus Asaert (Blankenberge 1772 -- ?), leeftijd in 1785: 13 jaar.
Leonardus is de oudste zoon van Lenaert. Hij voer mee op dezelfde schuit als zijn vader.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Blondeel – Vanhille
Alle kinderen van het gezin Blondeel – Vanhille werden, net zoals hun ouders, in Ghyvelde geboren en begraven. Enkel Jean en Isabelle overlijden in Kerkepanne.
Jean Blondeel trouwt in 1761 in Ghyvelde met Marie-Jeanne Cardon (Zuydcoote 1737 -- Duinkerke 1811).
Alexandre Blondeel trouwt in 1771 in Zuydcoote met Marie-Isabelle Daeye (Zuydcoote ~1752 -- Ghyvelde 1837). Alhoewel ze aanvankelijk in Ghyvelde wonen, verhuizen Alexandre en Marie-Isabelle mee naar Kerkepanne waar nog twee kindjes worden geboren, Petrus Joannes (1788) en Maria-Joanna (1792).
Isabelle Blondeel trouwt in 1770 in Zuydcoote met Benedictus Dewaele. Ze wonen aanvankelijk in Zuydcoote, daarna in Ghyvelde om dan tussen 1784 en 1787 naar Kerkepanne te verhuizen waar Maria-Joanna in 1787 wordt geboren.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Blondeel, Joannes
Jean (Joannes) Blondeel (Ghyvelde 1742 -- Kerkepanne 1785), leeftijd in 1785: 43 jaar.
In het Register der Resolutien werd genoteerd dat er op 26 maart 1785 geen contract kon worden afgesloten met Blondeel omdat hij “was liggende siek te bedde”. Zwaar ziek blijkbaar want Joannes overleed twee dagen later op 28 maart 1785 in Kerkepanne.
Joannes was de schoonvader van Jacobus Daems die met Jeanne Blondeel was getrouwd.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Boogaerde, Michiel
Geen idee over wie het hier gaat. Opzoekingen onder de naam Vandenbogaerde en varianten leverden ook niets op.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Bruneel, Jacobus
Het is niet helemaal zeker wie deze visser is. De enige persoon die voorlopig in aanmerking komt is Jacobus Franciscus Bruneel (Woumen 1755 -- Adinkerke 1819), leeftijd in 1788: 33 jaar.
Jacobus trouwt in 1780 in Veurne met Maria Willinck (Oostduinkerke 1761 -- Adinkerke 1831). Een mogelijke koppeling met de andere vissers is de grootmoeder van Jacobus langs moederskant, Maria Vanneste.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Bruynstraete, Jacob
Geen idee over wie het hier gaat.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Cappoen, Joachim
Geen idee over wie het hier gaat. Mogelijk afkomstig van Adinkerke.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Cera, Jacobus
Geen idee over wie het hier gaat.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Coolen – Daems
Coolen
Pierre Jacques Coolen (Ghyvelde 1764 – na 1845, voor 1864), leeftijd in 1788: 24 jaar.
Pierre is, na het ontbinden van de Societeyt, een paar jaar in Kerkepanne blijven hangen en trouwde er omstreeks 1796 met Perpetua Cecilia Daems (Oostduinkerke 1768 –- Ghyvelde 1845). Perpetua is een van de zussen van Joannes en Philippus Daems. Zij kregen in januari 1797 een zoon, Petrus Joannes, die in Kerkepanne is geboren.
Perpetua had nog een zus, Maria Theresia Jacoba, overleden in Adinkerke-Panne.
Tussen 1797 en 1800 is de familie naar Ghyvelde verhuisd, waar Petrus Joannes is overleden (oktober 1800). Zij kregen daar nog een zoontje, Thomas Benoit (mei 1800) en een dochtertje, Rosalie Sophie (september 1811).
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Cordier – Vanheste - Vanpachtenbeke
Overzicht van de koppelingen tussen de families
Cordier – Delanghe
Cordier, Alexander
Alexander Jacobus Cordier (Adinkerke 1771 -- Adinkerke 1808), leeftijd in 1788: 17 jaar.
Alexander is een zoon van Jacobus Cordier en schoonbroer van Joannes Vanheste.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Cordier, Jacobus
Jacobus Cordier (Adinkerke 1738 -- Veurne 1792), leeftijd in 1788: 50 jaar.
Jacobus was de vader van Alexander Cordier en schoonvader van Joannes Vanheste.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Couvreur – Nevejans – Dewaele
Couvreur, Francis
François Jacques Couvreur (Zuydcoote ~1764 – Ghyvelde 1796), leeftijd in 1788: 24 jaar.
Na de ontbinding van de Societeyt in 1788, trouwt Francis in Ghyvelde met Judoce [Judoca] Nevejans (Zuydcoote 1766 -- ? 1813), een nicht van Benedictus Joannes De Waele.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Daems – Degrave
Daems, Jacobus
Philippus Jacobus Daems (Oostduinkerke 1770 -- ? na 1804), leeftijd in 1788: 18 jaar.
Jacobus huwde in 1795 met Jeanne Therese Blondeel en is zodoende een schoonzoon van Joannes Blondeel. Jacobus en Joannes Daems waren broers. Plaats en datum van overlijden van Jacobus kon niet worden achterhaald, maar hij was getuige bij het overlijden van zijn vader Thomas in 1804 en moet dus later gestorven zijn.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Daems, Joannes
Joannes Baptiste Daems (Oostduinkerke 1759 -- Kerkepanne 1808), leeftijd in 1788: 29 jaar.
Joannes was een broer van Jacobus Daems. Hij trouwde in 1819 met Angelina Maerel. Beide zijn in Adinkerke-Panne overleden.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
De Bruyne, Joannes
Joannes Debruyne (~1724 –- Blankenberge 1789), leeftijd in 1785: ~61 jaar.
Geen informatie omtrent de geboorteplaats. Enkel de leeftijd bij overlijden wordt aangegeven in de overlijdensakte. Joannes trouwde in 1781 in Blankenberge met Joanna Theresia Monset (Blankenberge 1760 -- Blankenberge 1801), een dochter van Jacobus Emanuel Monset uit zijn eerste huwelijk met Maria Hostens en een halfzus van Juliaen Monset.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Depauw, Paulus
Paulus Depauw (Blankenberge 1757 -- Oostende 1818), leeftijd in 1785: 28 jaar.
Paulus is een schoonbroer van Michael Ostyn (Blankenberge 1744 -– Oostende 1807) via zijn zus Jacoba Depauw (Blankenberge 1752 -– Oostende 1807). Michael komt niet voor op de bemanningslijsten van Kerkepanne maar op de begrafenisakte van Christina (Kerkepanne 26-JAN-1786) wordt expliciet vermeld dat beide ouders afkomstig zijn van Blankenberge.
Zowel Michael, Jacoba als Paulus zijn in Blankenberge geboren en in Oostende overleden.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Devos, Pieter
Petrus (Pieter) Devos (Blankenberge 1756 -- Nieuwpoort 1795), leeftijd in 1785: 29 jaar.
Pieter trouwt in 1783 in Blankenberge met Livina Dejonghe (Dudzele 1754 --Nieuwpoort 1794)). Uit dit huwelijk wordt in 1785 in Kerkepanne een zoontje geboren, Ludovicus Devos. Ludovicus gaat dan later in Frankrijk een lief zoeken en trouwt op 23-jarige leeftijd in Calais met Marie Therese Petel.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Dewaele – Blondeel
Dewaele
Benedictus Joannes Dewaele (Zuydcoote, FR 1744 –- Ghyvelde, FR 1824), leeftijd in 1788: 44 jaar.
Benedictus trouwt in 1770 in Zuydcoote met Isabella Blondeel (Ghyvelde 1749 – Kerkepanne 1797). De vier eerste kinderen (Isabelle, Pierre, Anne en Perpetua) worden in Zuydcoote geboren, de vier volgende (François, Jacques, Norbert en Maria-Isabella) in Ghyvelde en het laatste kindje (Maria-Joanna) in Kerkepanne. Het gezin is dus een eerste maal, tussen 1776 en 1777, naar Ghyvelde verhuisd en vervolgens tussen 1784 en 1787 naar Kerkepanne waar Maria-Joanna in februari 1787 wordt geboren.
Pierre De Waele (Zuydcoote 1773 – Adinkerke-Panne 1801) blijft tot aan zijn dood in Kerkepanne wonen waar hij op 27-jarige leeftijd overlijdt. Kerkepanne is intussen bij Adinkerke gevoegd, zodat het nu Adinkerke-Panne heet. In 1795 is Pierre in Adinkerke getrouwd met Maria Daems (Oostduinkerke 1774 – Adinkerke-Panne 1858). Maria was een zus van Joannes Daems en Jacobus Daems.
Maria-Isabella De Waele (Ghyvelde 1784 – Adinkerke-Panne 1857) blijft eveneens tot aan haar dood in 1857 in Kerkepanne wonen. In 1803 trouwt ze in Adinkerke met Cornelius Vandamme (Lo 1779 – Adinkerke-Panne 1805). Cornelius, afkomstig van Lo, komt uit een van de vele landbouwerfamilies die hun toekomst in de visserij zijn gaan zoeken (zie ook het deel over migraties).
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Double – Storms
Doubel, Simon
Simoen (Simon) Double (Krombeke 1749 -- Nieuwpoort 1820), leeftijd in 1785: 36 jaar.
Simon trouwt in 1780 in Nieuwpoort met Marie Rosalie Storms (Diksmuide ~1756 – Nieuwpoort 1806). Hun eerste twee kindjes, Simoen jr. en Franciscus, worden in Nieuwpoort geboren. Tussen 1782 en 1783 verhuist het gezin naar Mariakerke waar Franciscus overlijdt maar waar ook het derde kindje, Ludovicus, wordt geboren. In 1785 wordt het vierde kindje, Maria Victoria, in Kerkepanne geboren. Simoen neemt daar deel aan het eerste visseizoen van 1785. Lang blijven ze niet in Kerkepanne want een jaar later wordt het vijfde kindje, Elias, geboren maar dan zijn ze al terug in Nieuwpoort.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Frere, Frans
Geen idee over wie het hier gaat.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Lambrecht – Pittilioen
Als men het heeft over “de gebroeders Lambrecht” dan gaat het wel degelijk over deze drie: Petrus, Jacobus en Joachim. Vaders Joannes is afkomstig van Adinkerke, moeder Maria van Oostduinkerke.
Lambrecht, Jacobus
Jacobus Lambrecht (Adinkerke 1745 -- Adinkerke 1801), leeftijd in 1788: 43 jaar.
Jacobus overlijdt op 55-jarige leeftijd in Adinkerke als vrijgezel.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Lambrecht, Joachim
Joachimus Alexander Lambrecht (Adinkerke 1748 -- Adinkerke 1810), leeftijd in 1788: 40 jaar.
Joachim trouwde in 1780 in Adinkerke met Joanna Vermeulen (Koksijde 1761 -– Adinkerke 1821).
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Lambrecht, Pieter
Petrus (Pieter) Jacobus Lambrecht (Adinkerke 1736 -- Adinkerke 1795), leeftijd in 1788: 52 jaar
Pieter Lambrecht woonde niet in Kerkepanne, wel in Adinkerke waar hij zijn grond pachtte van Eugenius Hernoudt. Zijn pacht, Het Haentjen, was in de Middel Duynhouck gelegen.
Pieter trouwt in een tweede huwelijk in Adinkerke in 1769 met Walburga Jubert (Adinkerke 1741 – Adinkerke 1783). Hij is dus weduwnaar als hij in 1788 stuurman wordt van “de schuit van de gebroeders Lambrecht”.
Hun zoon Mansuetes Lambrecht zal later de visserstraditie verderzetten.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Legroo, Francis
Geen idee over wie het hier gaat.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Maes, Pieter
Pieter is waarschijnlijk van Adinkerke (Geen Petrus Maes in Blankenberge).
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Marteel – Bruneel
Sterk vereenvoudigde samenstelling van het gezin dat eigenlijk 17 kinderen telde.
Marteel, Joannes Baptiste
Jean (Joannes) Baptiste Marteel (Zuydcoote (FR) 1738 -- Zuydcoote (FR) 1789), leeftijd in 1788: 50 jaar.
Joannes trouwt in Zuydcoote omstreeks 1765 met Joanna Theresia Bruneel (Zuydcoote 1745 -- Zuydcoote 1796). Samen krijgen ze niet minder dan zeventien kinderen. Van al deze kinderen zijn er twee die in Kerkepanne overlijden. Theresia in september 1786 en Apolonia in augustus 1786. Vermits moeder Joanna nog in januari 1786 van een doodgeboren kindje was bevallen in Zuydcoote, moet de verhuis naar Kerkepanne tussen januari en augustus 1786 zijn gebeurd.
Joannes staat op de bemanningslijst van 1788. Een laatste kindje, Pierre Jacques, wordt in februari 1789 in Zuydcoote geboren. Het gezin is dus intussen teruggekeerd naar Zuydcoote.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Moens – Vandepitte
Moens, de oude
Nicolaus (Nicolaas) Moens (~1740 -- Blankenberge 1795), leeftijd in 1785: 47 jaar.
Nicolaas trouwt in 1761 in Blankenberge met Helena Vandepitte (~1736 – 1795) en stichten een gezin met negen kinderen. Zes van deze kinderen sterven vrij jong en werden niet opgenomen in bovenstaand schema. Alle kinderen worden in Blankenberge geboren en sterven er ook, met uitzondering van Balthazar die in Adinkerke overlijdt er en wordt begraven. De oudste zoon, Petrus Moens, komt ook voor op de bemanningslijst van 1785, zij het op een andere schuit.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Moens, Pieter
Petrus (Pieter) Moens (Blankenberge 1763 -- Blankenberge 1801), leeftijd in 1785: 22 jaar.
Pieter is de oudste zoon van Nicolaus Moens en neemt op 22-jarige leeftijd deel aan het visseizoen van 1785. Net zoals de rest van het gezin keert ook hij terug naar Blankenberge na afloop van het visseizoen.
Er bestaat waarschijnlijk een link tussen de families Moens en Monset, want Helena Monset was de doopmeter van Pieter. Er zijn trouwens nog andere aanwijzingen voor een link tussen de families. Zo waren Jacobus Monset en Michael Asaert getuigen op het huwelijk van Adrianus Dequid en Maria Vanhecke in Blankenberge in 1773. Adrianus en Maria waren de schoonouders van Pieter Moens door zijn huwelijk met Francisca Quid in Blankenberge in 1793.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Monset – Tanghe
Monset, Jacob
Jacobus (Jacob) Emmanuel Monset (Uitkerke 1731 – Blankenberge 1801), leeftijd in 1785: 54 jaar.
In 1785 was Jacob stuurman van de schuit Josephsdorp, waar ook zijn zoon Juliaen op diende.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Monset, Juliaen
Juliaen Monset (Blankenberge ~1763 - ?), leeftijd in 1785: ~22 jaar.
Juliaen is hoogst waarschijnlijk in Blankenberge geboren. Een exacte plaats en datum kon niet worden bepaald. Hij was een zoon uit het tweede huwelijk (Blankenberge 1762) van zijn vader Jacobus Monset met Victoria Tanghe (Zerkegem 1740 – Blankenberge 1805). Juliaen trouwt in 1795 in Blankenberge met Anna Catherina Viane (Blankenberge ~1772 – Blankenberge 1798). De naam van de vader van Anna werd geschreven als Vanviane. Geen idee of er een link is met Antonius Viaene.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Pachtenbeke - Asaert
Pachtenbeke, de oude
Nicolaas Pachtenbeke (Blankenberge 1735 -- Blankenberge 1804), leeftijd in 1785: 50 jaar.
Nicolaas trouwt in 1761 in Blankenberge met Cornelia Azaert (? ~1738 –- Blankenberge 1804). Ondanks de andere schrijfwijze van de familienaam is Nicolaas Pachtenbeke wel degelijk de vader van Pieter en Frederick Van Pachtenbeke.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Pachtenbeke, Frederick
Fredericus Van Pachtenbeke (Blankenberge 1766 -- ?), leeftijd in 1785: 19 jaar.
Frederick is de broer van Pieter en een zoon van Nicolaas. Na het overlijden van Abraham Van Heste in 1790, trouwt Frederick in Blankenberge in 1777 met de weduwe van Abraham, Agnes Pockelé.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Pachtenbeke, Pieter
Petrus Van Pachtenbeke (Blankenberge 1763 -- Oostende 1839), leeftijd in 1785: 22 jaar.
Pieter is de broer van Frederick en een zoon van Nicolaas. Merk op dat ze elk op een andere schuit varen, waarschijnlijk uit veiligheidsoverwegingen.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Vanheste – Wasson
Vanheste, Abraham
Abraham Vanheste (Blankenberge 1751 -- Blankenberge 1790), leeftijd in 1785: 34 jaar.
Abraham is een van de eerste vissers met wie de Societeyt in maart 1785 een contract afsluit. Aan hem wordt de schuit Joseph II toegewezen met als bemanning Joannes Vanheste (een neef van Abraham), Joseph Van Loo, Moens d’ oude en Joannes Vermeire.
Abraham is 33 jaar oud als hij samen met zijn 28-jarige vrouw Agnes Pockelé in 1784 (een jaar vóór zijn contract) vanuit Blankenberge naar Kerkepanne verhuist. Zij brengen hun drie kinderen mee. Joannes 4 jaar oud, en Maria en Carolus, een tweeling van 2 jaar.
Agnes bevalt op 5 oktober 1784 in Kerkepanne van een dochter, Josepha Christina. Josepha wordt diezelfde dag nog gedoopt door pastoor Jacobus Marrannes uit Adinkerke en wordt vernoemd naar de Oostenrijkse keizer, Jozef II. Doopdrager (peter) is niemand anders dan de heer Norbertus Felicianus Jacobus Marrannes, griffier van de Kamer en stichtend lid van de Societeyt. Hij is tevens de broer van de pastoor. Doopdraagster (meter) is zijn vrouw, dame Ludovica Bernier. De doopakte van Josepha is de eerste officiële akte in de registers van Kerkepanne.
Lang houdt de familie Vanheste het echter niet vol in Kerkepanne. In juni 1786 bevalt Agnes van een zoon, Petrus, maar dan zijn ze wel reeds terug in Blankenberge. Later komen er hier nog 3 kinderen bij.
Abraham overlijdt in Blankenberge in juni 1790 op 39-jarige leeftijd, een paar maanden voor de geboorte van hun laatste kindje, Bernardus. Agnes hertrouwt in augustus 1792 in Blankenberge met een zekere met Frederick Pachtenbeke en overlijdt in Oostende in maart 1820 op 63-jarige leeftijd.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Vanheste, Joannes
Joannes Franciscus Vanheste (Blankenberge 1759 -- Adinkerke 1794), leeftijd in 1788: 29 jaar.
Joannes is een neef van Abraham Vanheste. Zie schema Vanheste – Wasson. Hij trouwt in 1787 in Wulpen met Maria Cordier (Adinkerke 1764 -- ?). Maria is een dochter van Jacobus Cordier en zus van Alexander Cordier. Ze krijgen twee kinderen, Franciscus en Petrus, beide in Kerkepanne geboren.
Van Loo – Van Dierendonck
Van Loo, Joseph
Josephus Van Loo (Houtave 1744 -- Blankenberge 1815), leeftijd in 1785: 41 jaar.
Josephus trouwt in 1779 in Zwevezele met Maria Van Dierendonck (Zwevezele 1755 – Blankenberge 1808). Al hun kinderen worden in Blankenberge geboren, behalve Bernardina die in januari 1785 in Kerkepanne het levenslicht ziet. Vermits zoontje Joannes twee jaar later in Blankenberge wordt geboren, zijn zij dus ook na het visseizoen 1785 terug huiswaarts gekeerd.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Verheecke, Thomas
Thomas Verheecke (Blankenberge 1748 -- op zee 1787), leeftijd in 1785: 37 jaar.
Thomas Verheecke en Joannes Vermeiren zijn aangetrouwde familie. De grootvader van Thomas, Petrus Leonardus Verheecke, was ook de grootvader van Cornelia Verheecke, de vrouw van Joannes Vermeeren. Ze hadden wel twee verschillende grootmoeders.
De moeder van Thomas was een Debruyne. Een mogelijke link met Joannes Debruyne werd nog niet gevonden.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Verhoest, Pieter
Petrus Jacobus Verhoest (Adinkerke 1767 -- Adinkerke 1833), leeftijd in 1788: 21 jaar.
Na het ontbinden van de Societeyt trouwde Pieter in 1790 in Adinkerke met Isabella Daems (als Dams genoteerd in de doopakte). Isabella Dams (Oostduinkerke 1761 – Adinkerke 1844) is een van de zussen van Joannes en Jacobus Daems, beiden vissers in Kerkepanne. Isabella was een dochter uit het huwelijk van Thomas Daems en Theresia De Grave. Ze was tevens de schoonzus van de aangetrouwde Pierre Coolen.
Al de kinderen van Pieter en Isabella werden in Kerkepanne (later Adinkerke-Panne) geboren.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Vermeire, Joannes
Joannes Vermeiren (Blankenberge 1744 -- Blankenberge 1786), leeftijd in 1785: 41 jaar.
Joannes Vermeiren en Thomas Verheecke zijn aangetrouwde familie. De grootvader van Thomas, Petrus Leonardus Verheecke, was ook de grootvader van Cornelia Verheecke, de vrouw van Joannes Vermeeren. Ze hadden wel twee verschillende grootmoeders.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Verrebout, Michiel
Michael Verrebout (Blankenberge 1739 -- Blankenberge 1794), leeftijd in 1785: 46 jaar.
Michiel trouwt in 1778 in Blankenberge met Francisca Pockelé (Klemskerke 1750 – Blankenberge 1839). Hun derde kindje, Joannes, wordt in 1785 Kerkepanne geboren en overlijdt er een jaar later. De ouders en de andere kinderen keren terug naar Blankenberge vóór 1790.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Verrebout, N.
Niet zeker of de initiaal een “N”, “M” of “W” is.
Geen idee over wie het hier gaat, maar zeer waarschijnlijk familie van Michiel Verrebout en dus afkomstig van Blankenberge.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Verrebout
Onmogelijk te bepalen met enkel een familienaam.
Geen idee over wie het hier gaat, maar zeer waarschijnlijk familie van Michiel Verrebout en dus afkomstig van Blankenberge.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Viaene, Antonius
Antonius Vanviane (Blankenberge 1751 – Blankenberge 1751), leeftijd in 1785: 34 jaar.
Niet 100% zeker dat deze Antonius een van de eerste vissers was maar, rekening houdend met leeftijd en afkomst, eigenlijk de enige kandidaat. Antonius stierf als vrijgezel en kinderloos zodat de registers hier weinig over kunnen vertellen.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Vilain, Joseph
Geen idee over wie het hier gaat. Het zou natuurlijk ook een Vileyn kunnen zijn.
[Terug naar de lijsten met de bemanning]
Analyse
Aan de hand van de geboorteplaats kunnen we proberen te bepalen van waar de vissers nu eigenlijk afkomstig waren. Maar dat houdt natuurlijk geen rekening met de vissers die vooraf reeds naar Adinkerke waren verhuisd en dus als lokale visser dienen te worden beschouwd.
|
1785 |
1788 |
||
|
Adinkerke |
0 |
6 |
6 |
|
Blankenberge |
17 |
1 |
18 |
|
Ghyvelde (FR) |
1 |
1 |
2 |
|
Houtave |
1 |
0 |
1 |
|
Krombeke |
1 |
0 |
1 |
|
Oostduinkerke |
0 |
2 |
2 |
|
Uitkerke |
1 |
0 |
1 |
|
Woumen |
0 |
1 |
1 |
|
Zuydcoote (FR) |
0 |
3 |
3 |
|
( ? ) |
4 |
5 |
9 |
|
Totaal |
25 |
19 |
44 |
Op een totaal van 44 vissers konden er 9 niet worden geïdentificeerd.
Voor wat het visseizoen 1785 betreft komt het merendeel van de vissers uit Blankenberge met 17 vissers op 25. Voor 1788 is dat dan Adinkerke en blijft er maar 1 Blankenbergse visser over zijnde Joannes Vanheste die ook het seizoen 1785 heeft meegedaan. Joannes is een neef van Abraham Vanheste.
Andere vissers
Waar er water is, is er vis en waar er vissen zijn, zijn er vissers. Meestal toch. Het valt aan te nemen dat er aan onze westkust reeds lang aan visserij werd gedaan, maar dan voornamelijk strandvisserij, want voor een boot hadden de mensen geld noch hout. En toch is het duidelijk dat er vóór Kerkepanne in 1783 werd gesticht reeds enkele vissers actief waren in Adinkerke.
De eerste bronnen gaan terug tot de 15de eeuw, maar voor deze bijdrage gaan we ons beperken tot de 18de.
Staten van goed
Als een of beide ouders overlijden in een gezin waar nog minderjarige kinderen leven, werd er een inventaris van de inboedel opgesteld, een “staat van goed” geheten. En daar kunnen ook heel wat interessante dingen in worden gevonden.
Zo is er bv. Lambertus Dieters (Maaseik 1661 – Adinkerke 1761) die in 1704 in Adinkerke trouwt met Cecilia Dicx (Adinkerke 1684 – Adinkerke 1739). Bij het overlijden van Cecilia in 1739 wordt een inboedelbeschrijving opgesteld waarbij zowel de kinderen als de bezittingen, de oogst en de veestapel worden gelijst.
Bij een van de kinderen, Joanna Cornelia Dieters, wordt vermeld dat ze gehuwd is met een zekere Pieter Mycke. Die Pieter is niemand anders dan Petrus Jacobus Mycke die samen met zijn vader Alexander in 1752 voor de kust van Adinkerke zal verdrinken. Zie het deel over parochieregisters hieronder.
Nadat het hele hebben en houden van een rasechte boer wordt opgesomd wordt ook de waarde “van alle netten en het medegaand zeetuig” vermeld. Hij was tevens garnaalkruier want aan een aantal openstaande rekeningen “over leverynge van gernaers” moeten nog worden voldaan.
Parochieregisters
In de parochieregisters van Adinkerke wordt soms ook verwezen naar vissers die niet op de bemanningslijsten voorkomen. Zo is er bv. Michael Ostyn (Hastyn in het register) getrouwd met Jacoba Francisca Depauw, beiden afkomstig van Blankenberge. Uit dit huwelijk komt een dochter Christina Ostyn, in Kerkepanne geboren en er tevens overleden in januari 1786. Familie van Paulus Depauw.
Er zijn ook notities waaruit veel kan worden geleerd. Zo vinden we tussen de begrafenisakten van Adinkerke volgend overlijdensbericht:
Vrij vertaald: Op 12 juni 1752 verdronken vijf parochianen na het zinken van hun vissersboot. Alexander Mycke, Petrus Jacobus Mycke, Franciscus Lutsen, Petrus Calcoen en Joannes Calcoen. Hun lijken spoelden aan op het strand. Franciscus Lutsen en Alexander Mycke werden op ons kerkhof [Adinkerke] begraven op 3 juli. Joannes Calcoen op het strand van Koksijde, Petrus Mycke in het kerkhof van Lombardsijde en Petrus Calcoen naar verluidt in Middelkerke.
· Calcoen, Joannes (Adinkerke 1722) halfbroer van Petrus, 30 jaar.
· Calcoen, Petrus (Koksijde 1712) halfbroer van Joannes, 40 jaar.
· Lutsen, Franciscus (Adinkerke 1730), 22 jaar.
· Mycke, Alexander (geboortejaar niet gekend) vader van Petrus.
· Mycke, Petrus (Adinkerke 1716) zoon van Alexander, 35 jaar.
Petrus Jacobus Calcoen was een zoon van Franciscus Norbertus Calcoen (1686 -- 1740) uit zijn eerste huwelijk met Brigitta Allaert (Oostduinkerke 1682 -- Koksijde 1712). Joannes Franciscus Calcoen was een zoon van Franciscus Norbertus Calcoen uit zijn derde huwelijk met Jacoba Ameyt (Adinkerke 1695 – Adinkerke 1741).
Petrus Jacobus en Joannes Franciscus Calcoen waren zodoende halfbroers.
Lutsen en Mycke waren aangetrouwde familie. In 1749 trouwde Franciscus Lutsen in Adinkerke met Maria Cornelia Neut (Adinkerke 1732 -- Oostduinkerke 1773). Maria Neut was een dochter uit het huwelijk Petrus Neuts (Téteghem 1687 -- Adinkerke 1737) met Joanna Dieters (Adinkerke 1708 -- Adinkerke 1758). Na het overlijden van Petrus in 1737, hertrouwde Joanna Dieters in 1738 met Petrus Jacobus Mycke, de zoon van Alexander. Zodoende werd Maria Neut een stiefdochter van Petrus Mycke.
De Terrier van Adinkerke
In de Terrier van Adinkercke (1769-1776) vinden we enkele pachters terug waarbij als beroep expliciet visser wordt vermeld. Het mereldeel valt te situeren in een post-Kerkepanne periode, maar er worden er ook een aantal vermeld van vóór de stichting van Kerkepanne.
Een daarvan is Petrus Cornelius Leynaert (Adinkerke 1745 –- Adinkerke 1769). Petrus is een zoon van Cornelius Albertus Leynaert (Adinkerke 1712 -– Adinkerke 1764) en Maria Joanna Bruwaert (Lynde 1704 -– Adinkerke 1781). De woonst van weduwe Leynaert vinden we terug in de Middel Duynhouck, tussen het Langgeleed en de duinen, de oostkant van de huidige Duinhoekstraat. Weduwe Leynaert pachtte haar kleine akker van D’heer Tugghe tot Duynkercke.
Ook bij Mansuetes Benedictus Lambrecht (Adinkerke 1775 -– Koksijde 1830) wordt als beroep visser opgegeven. Mansuetes was de zoon van Petrus (Pieter) Jacobus Lambrecht (Adinkerke 1736 –- Adinkerke 1795) en Walburga Constantia Jubert (Adinkerke 1741 -– Adinkerke 1783). Mansuetes trouwde in 1805 met Genoveva Constantia Rimmers (Veurne 1775 -– Veurne 1847). Mansuetes wordt niet vermeld in de bemanningslijsten van Kerkepanne, hij was toen amper 10 jaar oud, maar zijn vader Pieter en twee van zijn ooms, Jacob en Joachim Lambrecht daarentegen wel.
Meekomers
Naast de vissers van wie de namen in de bemanningslijsten terug te vinden zijn, laten er nog een aantal andere gezinnen sporen na in de registers waarbij vermeld wordt dat het beroep van vader of zoon “visser in Kerkepanne” is.
Maria Daems (Oostduinkerke 1774 -– Adinkerke-Panne 1858), was een zus van Joannes Daems en Jacobus Daems. Zie ook het gezin Daems – Degrave.
In 1795 trouwt ze voor een eerste keer op 21-jarige leeftijd met de 22-jarige Pierre De Waele (Zuydcoote 1773 -– Adinkerke-Panne 1801). Pierre is een zoon van Benedictus De Waele en Isabella Blondeel. Hij is tevens een neef van Francis Couvreur. Zie ook het gezin Dewaele - Blondeel.
Uit het huwelijk Pierre De Waele – Maria Daems (zie hierboven) komt Pierre Thomas De Walle (Adinkerke 1799 – op zee 1839).
Na het overlijden van Pierre in 1801, hertrouwt Maria in 1804 met de 35-jarige Cornelius Emmanuel Vandenberghe (Blankenberge -- ?). Ze krijgen samen nog drie kindjes in Adinkerke die allen zeer jong overlijden.
In de registers wordt duidelijk aangegeven dat de twee echtgenoten (Pierre en Cornelius) en de zoon (Pierre Thomas) alle drie vissers zijn in Adinkerke, gehucht Panne. Pierre De Waele was reeds in Kerkepanne op het ogenblik van de viscampagnes maar komt niet voor op de bemanningslijsten. Cornelius Vandenberghe is waarschijnlijk pas in 1804 in Adinkerke komen wonen.
Migraties
Na de mislukte oogsten van 1770 en 1771 laten een aantal landbouwers de ploeg staan en proberen ze hun geluk met de visvangst. Hetzelfde patroon zal zich begin jaren 1800 nog eens herhalen na twee mislukte oogsten en de hongersnood van 1840 waar veel landbouwers het voor bekeken hielden.
Maar het is duidelijk dat Kerkepanne mensen blijft aantrekken. Omstreeks de eeuwwisseling 1700-1800 komen er een aantal migraties op gang, waarbij hele gezinnen naar Kerkepanne verhuizen.
Conventies gebruikt in dit artikel
Familienamen
Vóór het officialiseren van familienamen in 1811 was de registratie in de parochieregisters zuiver fonetisch wat tot grote verschillen kan leiden in schrijfwijze en spelling. In dit artikel werd steeds gepoogd terug te grijpen naar de schrijfwijze van de namen in geboorteakte.
Plaatsnamen
· Vóór 1783 spreken we over de vissers van Adinkerke.
· Tussen 1783 en 1800 beschouwen we de vissers van Kerkepanne en die van Adinkerke als aparte gemeenschappen. De naam Kerkepanne verwijst naar een vlakte in de duinen tussen Adinkerke en de Noordzeekust.
· Na 1799 werd Kerkepanne bij Adinkerke gevoegd onder de naam Adinkerke-Panne. De registers vermelden dit in verschillende formaten zoals o.a. “Adinkerke, gehucht Panne”.
· Na 1911, na de afsplitsing van Adinkerke, wordt het dan “De Panne”.
Alhoewel de nederzeting aanvankelijk de naam Jozefsdorp meekreeg als dank aan keizer Jozef II voor het verkrijgen van het octrooi, komt deze naam enkel op de documenten van de Societeyt voor en ook eenmalig op het plan van van de Franse bezetter in 1799. De verstandhouding tussen kerk en keizer waren niet al te best, zodat deze naam niet voorkomt in de parochieregisters.
Schema’s
De schema’s die in dit artikel werden verwerkt zijn extracten uit meer volledige stambomen. Tweede huwelijken en aangetrouwde families werden wegens plaatsgebrek doorgaans niet afgebeeld.
Voor aanvullende gegevens kan je terecht op https://familytrees.genopro.com/Nand/SDBB-Public/
Symbolen
Om de relaties aan te geven tussen de verschillende personen die worden vermeld, werd gebruik gemaakt van volgende symbolen:
|
|
Het vierkante symbool geeft aan dat het om een jongen gaat. Voor meisjes wordt een cirkel gebruikt.
De jaartallen bovenaan geven links het jaar van geboorte en rechts het jaar van overlijden weer.
Het getal in het vierkant of de cirkel is de leeftijd bij overlijden. |
|
|
Komt de naam van de persoon voor in de lijst met bemanningsleden, dat wordt dit met een bruinoranje achtergrond aangegeven. |
|
|
Personen waarvan we weten dat ze in Kerkepanne werden geboren, huwden of stierven, worden met een blauwe achtergrond aangegeven.
|
|
|
Personen voor dewelke een toelichting wordt gegeven in de tekst, worden met een gele achtergrond aangegeven. |
Contact
Indien je graag de opsteller van dit artikel zou willen contacteren, dan kan dat via zijn genealogische startpagina op Familytrees:
https://familytrees.genopro.com/Nand/documents/familiearchief/
Geraadpleegde bronnen
· Bauwens, Jacques (1983), De Societeyt.
· Familiearchief Staes-Beyen.
· Parochieregisters van Adinkerke en Kerkepanne.
· Register der Resolutien (1784), notities.