Wellen Jans Reoff Muyskens Schilders

• Birth Notes
  • 
    http://www.genealogieonline.nl/stamboom-reijnders/I1071158459.php
    http://www.genealogieonline.nl/stamboom-van-dommelen-van-elteren/I521.php
    http://www.genealogieonline.nl/kwartierstaat-annemarie-kosters/I6116.php
    
    1425 - Wellen Scilder is omstreeks dit jaar te Diessen getrouwd met jonkvrouw Johanna van Roy. Johanna krijgt als huwelijksgave een jaarinkomen van 25 mud rogge van de Bossche maat.
    1430 - 16 dec - Wellen Scilder is te Diessen heilige geestmeester.
    1445 - 29 nov - Jut Jans Vlessentop koopt van Wellen Scilder een goed aan de Haghorst te Diessen.
    1448 - 12 jul - In navolging van zijn schoonvader Jan de Rode is Wellen Scilders rentmeester van (een deel van) het goederenbezit van de abdij van Tongerlo. Hij geeft 4 mud rogge Beekse maat aan de abt. Zijn zoon Ghysbrecht treedt in bij de norbertijnen van Tongerlo.
    1463 - Wellen Scilder is voor zijn broer Laureyns cijnsplichtig voor een onderpand ’in die Alsen’ te Diessen. Wellicht heeft hij een van zijn zonen naar hem genoemd.
    1464 - 27 aug - Uit de nalatenschap van zijn grootouders Wellen Schilder en Zoeta verkrijgt Wellen Schilder verschillende cijnzen op kamers aan de Markt.
    1475 - 21 jul - Nadat is geprocedeerd voor de officiaal van Luik en de Raad van Brabant velt de Grote Raad te Mechelen een vonnis over het erfgoed van de ouders van Jenneken Jans van den Rode. De stiefmoeder van Jenneken, Ode van Ypelaer Peters heeft aangevoerd dat haar man bij testament in 1448 al zijn goederen heeft gelegateerd met name die te Diessen. Wellen Scilders wordt veroordeeld tot het betalen van al wat zijn stiefmoeder in de periode 1448-1475 zou hebben gederft aan inkomsten uit het vruchtgebruik waarop zij volgens
    de Raad recht kon doen gelden te weten 300 pond plus alle proceskosten. Een van de omstreden goederen was het leengoed het leurenseind te Diessen, dat in 1475 wordt bewoond door Wellen Scilder en rond 1500 als volgt wordt beschreven ’Huijs ende hof mit meer huyskens daer op staende, viere loepensaet groot, ligghende metten eenen eijnde aen die vroente mitter eender syden neven den hophof, mitter ander syden neven Jan Jacopssoene van Aelst. Item een stuck lants int Schildeken, vijff loepensaet groot, mitten eenen eynde aen Goyaert die Wint doude (Goyart Zweens de oude), mitten anderen eijnde aen Goyaert van Loven, mitten eender syden aen Alijt Ghielen ende mitten ander syden aen Jan Mertens. Item een stuck lants inde Cruysboch, V loepensaetgroot, mit den eenen eynde aen die strate, mitten anderen eijnde aen Everart Tslaets huijsvrouw, mitter eender syden aen erffenis Willem Schilders ende mitter ander syden aen Meeus Jan Meeus. (Meeus Jan Meeus van den Nuwenhuysen). Item een stuck lants gheheijten die Grooten Bocht, XIIII loepensaet groot, mitten een eijnde aen Henrick Wouters, mitten anderen eijnde aen Deellair, mitter eender syden aen Marten Peter Ghyben huysvrouwe (Marie, vrouw van Peter Gijselbrechts van den Nuwenhuysen), mitter andere aen die kinderen Anthonijs Oyzeels. Item twee stuxkens lants, gheleghen int Ellaer, tsamen vijf loepensaet groot mitten eenen eijnde aen de voirscreven Groote Bocht, mitten anderen eijnde Theeuwen van Casterloe, mitter eender syden Henrickvan der Staeck, dander syde Nelleken Willem Schilders dochter. Item een stuck lants aen die Waterstraet, gheheijten die Oude Bocht, V loepensaet groot, mitten eenen eijnde aen die vroente, mitten anderen eijnde die kinderen Griet Thielmans. Item eenweyde ende beempt gheleghen int Spulderbroeck, mitten eenen eijnde aen Meeus
    Schellekens, mitter andere syden Henrick van Spreeuwel, dander syde Coppen Cops oft die kinderen Willems van den Staeck. Item noch die Calversweyde mitten eenen eynde aen die strate, mitten anderen eynde aen Bruijsten Schilders, mitter eender syden aen Mariën Peters Ghyben. Ende noch een busschelken gheleghen mitten eenen eynde aen die strate ende anderen eynde aen Claes Smeets.
    1480 - 21 dec - Boedelscheiding tussen de erfgenamen van Wellen Schilders.
    1483 - 31 jan - Wellen Scilders koopt van Willem Henrick Wellen Roeff Mijskens ’die Brughbeempt’ bij Eindhoven gelegen tussen de Dommel en de vestinggracht.
    ====================================================
    WELLEN SCILDERS 23 was een zoon van Jan Willem Roeff Mijskens en Lery Wellen Scilders, die te Eindhoven woonden. Van Willem Henrick Wellen Roeff Mijskens kocht hij die Brughbeempt bij Eindhoven tussen de Dommel en de vestinggracht.24 Zijn grootvader was Wellen Scilder, lid van de aanzienlijke Bossche familie. Wellen Scilder te Diessen trouwde met jonkvrouw Johanna van Roy 2S uit Diessen, waar hij zich metterwoon vestigde en meermalen kerkmeester en heilige-geestmeester (onder andere in 1430) was.26 Johanna kreeg als huwelijksgave eenjaarinkomen van 25 mud rogge Bossche maat mee. Haar ouders, Jan van den Rode en Hilleken Vlessentop, waren naar de plaatselijke verhoudingen zeer vermogend. De vader, Jan Gysbrechts van den Rode, in 1416-1417 renmeester van de hertogelijke domeinen in stad en meierij van Den Bosch27 en vermoedelijk identiek aan Jan van den Rode zoon Gysbrechts Hadewigen, die in 1403 een beemd te Diessen voor een mud rogge Bossche maat in erfpacht nam2S, bezat het Hooghuis te Diessen aan het Laar.29 Met zijn vrouw Hilleken Jans Vlessentop bezat hij in 1429 onder Diessen de hoeve ten Rode met huis, erf, hof en twee bunders land (een Brabants leen, gehuurd door Jan
    Miertmans), de hoeve genaamd tguet tot Bijstervelt (deels leengoed, deels cijnsgoed, deels allodiaal) en nog een hof met erf een aangelag.30
    De herkomst van Hilleken Vlessentop is mij onbekend. Zij had een zus, Jut Jans Vlessentop, die in 145 van Wellen Scilder een goed kocht aan de Haghorst onder Diessen.31 Een Jan Wlessentop verplichtte zich in 1438 om de annaten van de kerk van Anderlech te betalen32; hij kwam uit Sambeek, studeerde te Keulen en Leuven, was pastoor van Haaren en bezat kanuniksdijen te Antwerpen en Luik.33 Een Gerardus Vlessentop was in 1425-1430 gegoed te Oost- en Westmalle.34 Hillekens man. Jan van de Rode, had een broer Laureyns, een van de eigenaars van de tiende van Hilvarenbeek. Wellen Schilders was in 1463 voor deze Laureyns cijnsplichtig uit een onderpand in die Alsen onder Diessen35 en
    heeft wellicht een van zijn zonen naar hem vernoemd.
    In tweede echt trouwde Jan van den Rode met jonkvrouw Oede van Ypelaer Peters.36 Zij was beleend met de helft van de tienden van Heusdenhout onder Ginneken37 en werd moeder van Engelbrecht van Rode.38 Jan van den Rode overleed in 1448 en Oede hertrouwde met Adriaen van Campen. Wanneer zijn weduwe de strijd over de nalatenschap aanving, is niet bekend. Waarschijnlijk heeft Wellen Schilders als voogd van zijn vrouw het overlijden van haar halfbroer Engbrecht van Rode, kort na 1472, aangegrepen omdiens
    vaderlijke erfgoed te usurperen. Nadat was geprocedeerd voor de officiaal van Luik en de Raad van Brabant velde in 1475 de Grote Raad te Mechelen een vonnis.39 Jonkvrouw Oda had gepretendeerd dat haar man haar bij testament (1448) al zijn goederen had gelegateerd, met name die te Diessen. Inzet waren:
    - Ung hoslel er manoir bel et riche, situé en la parroiche de Diessene lei Breda avec ung pont leviz et autres appertenc.es et deppendences.
    - Item encoires ung hostel gisant en ladict parroiche envers Ie lïeu appelé Ie Laer, que vault par an XVIIl muys de bles.
    - Et encoires une a ui re tnaison la pres, appellé havoir de eens.40
    - Et encoires une autre mcüson ou souloit demourer la me re dudict feu Jehan, ensamble une disme estanl fief, gisant lei Gaistel a Bercheycke.
    - Et une autre piece de pré derriere Ghijsbrecht Meeus.
    - Item une piece de. terre appellé Biistervelt
    - et une autre piece de pré appellé a Wippenhout.
    - Item encoires une au!re hostel et manoir porte et colombier ou de present demeure ledicte deffendeur atidict Diessen
    - et une bruvère ou campyne achatee par ledict feu Jehan de Roden de la dame de Hesewvc.
    - avec ung pré ou lieu appellé en Spoerdonck.
    Schilders werd veroordeeld tot het betalen van al wat zijn stiefmoeder in de periode 1448-1475 zou hebben gederfd aan inkomsten 106 uit het vruchtgebruik waarop zij volgens de Raad recht kon doen gelden, te weten 300 £, plus alle proceskosten. Een van de omstreden goederen was het leengoed Ten Rode op het Leurenseind onder Diessen, dat in 1475 werd bewoond door Wellen Scilder en rond 1500 als volgt wordt beschreven:41
    • Huijs ende hofmit meer huyskens daer op staende, viere loepensaetgroot, ligghende metten eenen eijnde aen die vroente, mitter eender syden neven den hophof, mitter ander zyden neven Jan Jacopssoene van Aelst.
    • item een stuck lants int Schildeken, vijjf loepensaet groot, milten eenen eynde aen Goyaert die Wint doude42, milten anderen eijnde aen Goyvaert van Loven, mitten eender syden
    aen Alijt Ghielen ende mitter ander zyden aen Jan Mertens.
    • Item een stuck lants inde Cruysboch, V loepensaet groot, mit den eenen eynde aen die strate, mitten anderen eijnde aen Everart Tslaets huijsvrouw, mitter eender zyden aen erffenis
    Willem Schilders ende mitter ander zyden aen Meeus Jan Meeus .
    • Item een stuck lants, gheheïjten die Grooten Bocht, XIII1 loepensaet groot, mitten een eijnde aen Henrick Wouters, mitten anderen anderen eijnde aen Deellair, mitter eender syden aen Marien Peter Ghyben huysvrouwe44, mitter andere aen die kinderenAnthonijs Oyzeels.
    • Item twee stuxkens lants, gheleghen int Ellaer, tsamen vijf loepensaet, groot mitten eenen eijnde aen de voirsscreven Groote Bocht, mitten anderen eijnde Theeuwen van Casterloe, mitter eender zyden Henrick van der Staeck, dander zyde Nelleken Willem Schilders dochter.
    • Item een stuck lants aen die Waterstraet, gheheïjten die Oude Bocht, V loepensaet groot, mitten eenen eijnde aen die vroente, mitten anderen eijnde aen die kinderen Griet Thielmans.
    • Item een weyde ende beempt, gheleghen int Spuiderbroeck, mitten eenen eijnde aen Meeus Schellekens, mitter andere sijden Henrick van Spreeuwel, dander syde Coppen Cops oft die kindere Willems van den Staeck.
    • hem noch die Calversweyde mitten eenen eynde aen die strate, mitten anderen eynde aen Bruijsten Schilders, mitter eender syden aen Marien Peters Ghyben.
    • Ende noch een busschelken, gheleghen mitten eenen eynde aen die strate ende mitten anderen eynde aen Claes Smeets. Jan van de Rode, die zich tussen zijn beide huwelijken de kruin had laten scheren, -de lagere wijdingen had ontvangen-, stichtte in 1432 als klerk van het bisdom Luik in de kerk van Diessen het Sint-Willibrordusaltaar.61 Met de heilige Willibrord had Diessen een bijzondere band. Willibrord Lampen O.F.M, achtte het zelfs mogelijk dat de apostel persoonlijk in Diessen is geweest.45Op l maart 712 of 713 had Aengelbertus met toestemming van zijn broer 107 Verengaotus een van hun vader Gaotbertus geërfde hoeve te Diessen met toebehoren aan Willibrord geschonken, inclusief een lijfeigene met zijn gezin.46 Op l juni 712 deed Ansbaldus filius Willibaldi een belangrijke schenking, te weten niet minder dan zes hoeven met huizen en hoven en zes lijfeigenen met hun vrouwen en kinderen te Diessen.47 In zijn testament van 726 (727) vermaakte Willibrord de door de Frankische edele Ansbaldus aan hem geschonken goederen te Diessen (villam que vocatur Diosna ´m pago Texandrio super ftuvio Dïgena) aan de abdij van Echternach.48 Het lijkt een poging te zijn geweest een verdeeld domein te herstellen.4´"1 In het tiende jaar van het bewind van keizer Karel (780) volgde nog een schenking van een hoeve te Diessen door Hesterbaldus en zijn vrouw aan de abdij van Echternach.50 Diessen kreeg een laatbank van zeven schepenen, een ´streeklaatbank´3´ met jurisdictie in Veldhoven, Oerlc, Oirschot, Eersel, Wintelre, Kerk-Casterle, Hilvarenbeek, Poppel, Weelde, Bladel, Mierde en Alphen. Daarmee was Diessen de hoofdplaats van een cijnskring van de abdij.52 Deze bezat tot 1234 het patronaat van de parochiekerk, die was toegewijd aan Willibrord.
    De overlevering wil, dat het Hooghuis voorheen bezit is geweest van Willibrord en de zetel was van de laatbank van de abdij. De waarheid kan niet meer worden achterhaald, rnaar wel zijn er enkele aanwijzingen. De Bossche rechtsgeleerde W.C. Ackersdijck schreef in 1838 dat hij het huis had aangeschouwd en bevonden „zeer oud en van vreemde bouworde, echter van later tijd dan WlLLEBRORD´v" De Hilvarenbeekse heemkundige Ruhe nam ter plaatse poolshoogte en constateerde dat het voormalige huis bijna helemaal vierkant was geweest en vierkant omgracht54, op te vatten als een mogelijke Frankische bouwstijl. Het ter plaatse gevonden aardewerk is echter niet ouder dan ± 1350.5:1 Hans Schoenmaker te Diessen, die opgegraven materiaal uit de gracht van het voormalige Hooghuis bestudeerde, merkt op dat er in de tweede helft van de veertiende eeuw verschillende nieuwbouwactiviteiten in steen plaatsvonden aan het Laar: de omgrachte hoeve die later de Oude Pastorie heette, de kerk die voorheen van houtwas, een woning in
    de Kerkstraat, een huis of boerderij aan het Laar en vermoedelijk het Hooghuis zelf.56
    Het Hooghuis stond aan het noordeinde van het Laar, een langgerekte plaats met veel bomen, omzoomd met boerderijen en voornamere woningen. Aan het zuidelijke einde lag bij de parochiekerk het Willibrordusputje.57 Ackersdijck citeerde Augustinus Wichmans, volgens wie Diessen nog in het begin van de zeventiende eeuw veel Willibrorduspelgrims trok. Op last van de gouverneur van Noord-Brabant werd in 1840 te Diessen onderzoek ingesteld naar de historische oudheden. De verslaggever rapporteerde dat de Willibrordput van gewone baksteen was gemetseld en dat aan het water geen bijzondere helende krachten werden toegeschreven. Het is te Diessen bekend, dat de Heilige Willibrordus aldaar eenige tijd gewoond, ten minste zich opgehouden heeft. Meerderbijzonderheden weet men daar niet, als dat hij in het Hooghuis gewoond zoude hebben. Dit huis, in naam nog bekend, was drie verdiepingen hoog en in gragten gelegen. (...) Voor omtrent dertig jaren is het oude huis afgeboken, dus bestaat de gevel niet meer, of kan daarvan geene afteekening geleverd worden. Men herinnert zich dat die met beeldwerk versierd was."58 Mogelijk heeft het Hooghuis bij de Willibrordpelgrimage een rol gespeeld, op zijn minst als herberg, want nog tegen het midden van dezeventiende eeuw werd het als ´vermaard´ bestempeld. Een andere relatie met Willibrordus bestond er doordat rond 1560 Roelof Schilders meier was van het Diessense cijnshof van Echternach.59 Als naar de gewoonte van de tijd dat ambt in zijn familie zat, is er nog een band tussen de abdij en het huis, want Roelofs vader, grootvader en overgrootvader hadden er gewoond. Jan van de Rode doteerde ten behoeve van twee wekelijkse Willibrordusmissen 6 mud rogge60 en begaf ze aan zijn kleinzoon Laureys Schilders.61 Het patronaats- of benoemingsrecht van het altaar kwam toe aan de bloedverwanten van de stichter, -in casu de familie Schilders, preciezer de oudste nakomelingen van Wellen Schilders en Johanna van Rode-, en aan de abt van Tongerlo. Mogelijk was Jan rentmeester van de abt geweest.62 Ook Wellen Schilders lijkt rentmeesterschap over (een deel van) het goederenbezit van de abdij te hebben uitgeoefend.63 Zijn zoon Ghysbrecht trad in bij de norbertijnen van Tongerlo.
    Wellen Schilders overleed in 1480 of kort daarvoor. Zijn weduwe overleefde tot in 1482. Zij hadden dertien kinderen, die op 21 december 1480 een onderlinge boedelscheiding aangingen:64
    1. Willem Wellen Scilder.
    2. Aernt Wellen Schilders.
    3. Lary Wellen Schilders63 trouwde met Wijtman Wijtman Delien. 66 In 1463 sloeg hij samen met zijn broers Jan en Goyaert te Hilvarenbeek Herman Jan Meeus van den Nuwenhuysen dood. Gedrieën vluchtten de daders de kerk in; hun kerkasiel hielden zij vol tot er een zoenovereenkomst was gesloten met de bloedverwanten van de dode.67 De kinderen van Wijtman en Lary zijn:68
    a. Wellen Wijtman Delien was in 1496 buitenpoorter van Leuven.69 Hij bezat den Leeuw aan de Gemene Plaats te Hilvarenbeek (thans Vrijthof 1), welk huis hij verkocht in 1522.70
    b. Hille Wijtman Delien trouwde met Reyneer Peters van Gilse.
    c. Jenneken Wytman Delien71 trouwde in eerste echt met Dirck Dircxs van den Eynde alias Bleckstoriën en hertrouwde met Wouter Jan Peters van den Loe, wiens weduwe zij was in 1525 en 1530.
    d. Willem Wijtman Delien trouwde met Lijsbeth Thomas Peter Buckincx. Na hel overlijden van hun vader hebben Willem en Wellen Delien om der sceydingen wille van haeren goeden kyffelycke woerden c regen, alsoe dat sy deen den anderen quetsten.12
    e. Wijtken Wijtman Delien was gehuwd met Goyart Mertens.
    f. Adriaentken Wijtman Deliën.
    4. Peternel Wellen Schilders.73
    5. Bartholomeus Wellen Scilders.
    6. Bruysten Scilders74 studeerde sinds 1462 aan de universiteit van Leuven en werd priester. In 1458 was hij door zijn broer Jan benoemd tot rector van het ´familie-altaar´ van Sint Willibrordus in de kerk van Diessen75; toen was hij nog klerk. Als heer Bruysten Scilders, priester, deed hij er in 1503 afstand van ten gunste van Aert Aerts van Scuylen.76 Aan het altaar heeft hij een eigen stichting gemaakt, vermoedelijk een mis.77 Bruysten Schilders was in in 1485 de bedienende rector van het Heilige-Geestaltaar te Diessen en in 1510 deserviior van het Maria-altaar aldaar78, wat er op kan wijzen dat hij ter plaatse heeft gewoond.
    7. Ghijselbert Scilders79 trad in bij de norbertijnen van Tongerlo. In 1465 ging hij rechten studeren aan de universiteit van Leuven, waar hij werd ingeschreven als Frater Ghiselbertus
    Scilders, ordinis Premonstratensis, de Berghello."80 Minstens sedert 1471 wordt hij gezien als pastoor van Oostelbeers81, maar hij resideerde in 1470/1-1475/6 te VHertogenbosch, in welke periode hij bij zijn huishoudster Johanna Smollers vier kinderen verwekte.82
    8. Servaes Scilders.
    9. Henrick Wellen Scilders83 is volgens een anniversarium van de abdij van Tongerlo overleden in 1490; voor zijn jaargetijde had hij den beempde van Engel Wellens gegeven.84 Met Engel Weilens zal zijn vrouw Engelbeern zijn aangeduid, die tot in 1525als zijn weduwe wordt gezien.85 In dat laatste jaar bepaalde zij dat Mathys Jan Thys Meeus van den Nuwenhuysen, kleinzoon van haar schoonzus Aleyt, na haar dood uit haar mans nalatenschap 29 petersgulden vooruit zou ontvangen86, wat wijst op kinderloosheid. Angela Wellens a Diessen wordt in de rekeningen van de abdij van Tongerlo in 1514-1517 genoemd als leverancier van rogge in haar kwaliteit van pachtster van een tiende te Diessen.87
    10. Wellen Wellen Scilders88 heette in 1447 Wellen Scilder de jonge zoon Wellen Scilders Jans.89 Wat er van hem is geworden, weet ik niet; het laatst wordt hij gezien bij de boedeldeling van zijn ouders in 1480.
    11. Jan Wellen Scilders90 kocht in 1456 het poorterschap van Brugge.91 Hij was patroon van het Willibrordusaltaar te Diessen, waarmee hij in 1458 zijn broer Bruysten beneficieerde.92 Jan erfde in 1482 van zijn moeder het leengoed Ten Rode te Diessen, dat hij in 1485 naliet aan zijn enige kind.93
    A. Katherina Schilders trouwde met Anthonis van Oyzeele. 94 Van haar ouders erfde zij de hoeve aan het Leuriseinde te Diessen, die leenroerig was aan de hertog van Brabant en afkomstig uit de boedel van Jan van den Rode. Het leenverhef van 13 augustus 1485, gevolgd door dat van haar kinderen op 7 januari 1487, markeert enigszins het overlijden van haar vader en haarzelf. Jan, Marie, Katherine en Jehanne Oyzeels verkochten het leengoed in 1497 aan hun neef Jan Thys Meeus van den Ny euwenhuy sen ,95
    12. Laureyns Wellen Scilders was een gewijde klerk, toen hij in 1432 door zijn oom Jan van den Rode als eerste rector werd begiftigd met het Sint-Willibrordusaltaar te Diessen.96
    Hij resideerde niet, maar liet het altaar door een zogenaamde huurling bedienen tot in 1442 een nieuwe rector aantrad.97 Bij de boedeldeling van zijn ouders in 1480 leefde hij niet meer en traden zijn dochters in zijn plaats:
    A. Aleyt Laureyns Schilders98, gehuwd met Jan Jan Hanckarts. Zij verkocht in 1487 aan haar oom Bartholomeus Scilders een deel van een huis en hof te Eindhoven, geërfd van haar grootvader Wellen Scilders.
    B. Anna Laureyns Schilders trouwde met Willem van der Steen. Het ligt voor de hand aan te nemen dat mr Matheus van den Steen, die van ongeveer 1558 tot zijn resignatie in 1562 rector was van het Diessense Willibrordusaltaar99, van hen afstamde.
    C. Jenneken Laureyns Schilders, gehuwd met Willem Peter Goyaerts alias Waghemeker.
    13. Aleyt Wellen Scilders trouwde met Mathys Mathys Bartholomeus van den Nuwenhuysen100, evenals zijn vader schepen van Diessen.
    Noten:
    Afkortingen
    AAT : Abdij archief Tongerlo
    ARAB : Algemeen Rijksarchief Brussel
    ARAG : Algemeen Rijksarchief ´s-Gravenhage
    GAB : Gemeentearchief Breda
    GAH : Gemeentearchief ´s-Hertogenbosch
    R : RAH : Rijksarchief ´s-Hertogenbosch
    SAL : SAOH : SAOW : Streekarchief Oi sterwij k
    23. ARAB, Rekenkamer 45074, f CCLXVP. Rekenkamer 45078, fCLJIl. GAH, R 1208. f 134V. 20 augustus 1438: f 377.20 februari 1438. R 1209, f 17. 24 januari 1439. R 1210, f 34V, 11 februari 1440; f 87V, 21 juni 1440. R 1215. f 192V, 5 mei 1445: f 224, 16augustus 1445. R 1217, f 256, 9 december 1446. R 1218, f 285, 12 juli 1448. R 1220, f255, 12 september 1450. R 1226, f 158, 2 september 1456.
    24. ÜAH, R 1252, f 231, 31 januari 1483.
    25. GAH. R 1253, f454, 27 september 1484. ARAB, Leenhof van Brabant 4, f CXCVIII. Rekenkamer 45073. ff 15T, 152. Rekenkamer 45074. fCCCXIl.
    26. AAT, Charterverzameling no 1309A, 16 december 1414. GAH. R 1201, f 24V, 16 december i 430.
    27. W.J. Formsma, De archieven van de raad en rentmeester-generaal der domeinen en der leen- en tolkamer in stad en meierij van ´s-Hertogenbosch (´s-Gravenhage. 1949)26.
    28. GAH, R 1183, f 278V, vijf dagen na de derde zondag in de vasten 1403.
    29. GAH. R 1265, f 144V, 22 februari 1496.
    30. GAH, R 1199. f 369, 26 februari 1429.R1201,f350v, 13april 1431.
    31.GAH, R 1216, f136. 29 november 1445.
    32. H. Dubrulle, Les bénéfïciers des diocèses d´Arras, Cambrai. Thérouanne. Tournai sous Ie pontifical d´Eugènc IV après les documents conserveer aux Archivcs d´état, a Rome", Analecies pour servir a t´histoire ecclésiastique tic la Relgique. XXXIII(1907) 57.
    33. A.J.A. Bijslerveld, Uwerend. tussen Kerk en wereld. De pastoors in Noord-B mbant 1400-1570 (Nijmegen. 1993). bijlage 5. no 629).
    34. SAA, Vreemde Gemeenten, sub Oostmalle, 4 februari 1425; 14 februari 1427; 4 november 1429.
    35- AAT, sectie 11-336, f 19P´. Sectie 11-337, f CCV.
    36. SAL, inv. Cuvelier 631 S, f XLVII (in 1487 aangelegd buitenpoorterboek). GAH. R 1217, f 294\ 4 maart 1447. R 1238, f 113,28 augustus 1469. Zie Oda in liet necrologium van Hoynck van PapendrechL p. 369 (GAH, Nec.rologiwn ecclesia´ beafa1 Maria1).G.C.A. Juten, Het geslacht van Berchem". Taxanctria, XXX (1923) 281.282. F.F.X. Ccrutti en F.A. Brekelmans, Middeleeuwse rechtshnmnen vun stad en heerlijkheid Breda (3 dln; Utrecht-Bussurn-Zutphen. 1956-1990) IL no 177, 24 februari 1441; no 554, 2X februari 1449; no 613. 6 augustus 1456; no 763, 9 januari 1472.
    37. RAH, Collectie Cuypers van Vclthoven 1331.
    38. GAH, R 1226. f 44lv, 27 januari 1456.
    39. ARAB, Grote Raad van Mechelen 793, f 274. 21 juli 1475. Idem 978 J´ 18, 23 januari 1475.
    40. In de marge staat appellé chys goef.
    41. RAH, Raad van Brabant 1322, f ccxir7.
    42. Goyart Zweens de oude.
    43. Meeus Jan Meeuss van den Nuwenhuysen.
    44. Marie, vrouw van Peter Gijselbrechts van den Nuwenhuysen.
    45. W. Lampen, Sint Willibrord en Brabant", Brabants Heem, IV (1952)115.
    46. Camps, Oorkondenboek, I. 6. no 5.
    47. Camps. Oorktmdenboek, I. K. no 6.
    48. Camps. Oorkondenhoek, I, 13. no9.
    49. F.H. Ganshof. Grondbezit en gronduitbating tijdens de vroege middeleeuwen in het noorden van hel Frankische rijk en meer bepaald in Toxandrië", Brabants Heem,Vl(\954) 19.
    50. Camps, Oorkondenboek. I. 19, no 13.
    51. F.W. Smulders, Over Hilvarenbeek en Diessen", Krabums //«m, XIV (l962) 59.
    52. F.W. Smulders, Het cijnsboek van Echternach in Diessen". Brabants Heem, IV (1952) 72-74.
    53. W.C. Ackersdijck, Nasporingen omtrent het Landschap in vroeger eeuwen Taxandna genoemd, en bijzonder omtrent ccnige plaatsen in dat Landschap gelegen", Nieuwe werken van de Maatschappij der Nederlandsche letterkunde te Leiden, V. Ie stuk (1838)122.
    54. H.A.M. Ruhe, Sporen van oud Diessen", Brabants Heem. VI (1954) 86. B. Aarts. ´Omwaterde huizingen´ in Hilvarenbeek en Diessen", Nieuwsbrief van de heemkundige kring ´loannes Goropius liecanus´. no 5 (april 1983)23.
    55. H. Schoenmaker. Steengoed aardewerk. Middeleeuwse kannen en kruiken uit Diessen". in: Heemkundige Kring ´loanne^ Goropius Becanus´ (uitg.), Hilwaren beke. Een bundel heemkttndige opstellen over Hilvarenbeek en Diessen (Hilvarenbeek, 1981) 128, 130. 132-134.
    56. Met dank aan Hans Schoenmaker te Diessen.
    57. Ruhe, Sporen van oud Diessen".
    58. J. van Gils, St. Wïllibrord en het Hooghuis te Diessen". Nieuwsbrief van de heemkundige kring ´loannes Goropius Becanus´, no 212 (september 1988)30.
    59. RAH, Commissie van Breda 383. f44, no !19.
    60. G.C.A. Juten, Consilium de Beke (z.pl.. z.j.), 58.
    61. AAT, sectie 11-118, l´ 126, 4 september 1432. Charterverzameling no 1597. 31 juli 1432; no 1605, 18 december 1432. (Vgl. no 1309A. 16 december 1414).
    62. AAT, Charterverzameling 1396. 13 februari 1421.
    63. SAOW, Oisterwijk R 196, f 29V/30, 25 april 1490. Vgl. AAT, charterverzameling no 1878A, 12 juli 1448: Wellen geeft 4 mud rogge Beekse maat aan de abt.
    64. GAH, R 1250, f385. 21 december 1480.
    65. GAH, R 1252, f 231, 31 januari 1483. R 1261. f 38V, 24 februari 1492.
    66. SAOW, Hilvarenbeek R 29, l´ XVI, 26 februari 1573: op l april 1487 geloofde Wytman Wytmans Deliën een rente van 18 peters.
    67. L.KW. Adriaenssen, Non ornnUi possumus omnes. Genealogie van het geslacht Van den Nieuwenhuysen 1400-1800 (´s-Hertogenbosch, 1988)47.
    68.UAH, R 1261. f 205, 3 maart 1492. SAOW. Hilvarenbeek R 23, f 6V, 27 mei 1522.
    69. SAL, inv. Cuvelier6318, f XLVI, 18 november 1496.
    70. SAOW, Hilvarenbeek R 23. f P´, 25 april 1522. R 24, f 2. 5 januari 1530.
    71. SAOW, Hilvarenbeek R 23, f 133V, 7 december 1525. R 24, f56, 15 mei 1530.
    72. ARAB. Rekenkamer 13026, rekening Kerstjaar 1489-1490, ongef.
    73. AAT, B-III-! (anniversarium ca. 1600), f4.
    74. AAT, charterverzameling no 2344, 24 maart 1485. B-III-1 (anniversarium ca. 1600), f4. GAH. R 1236, f 44\ 7 februari 1467.
    75. AAT. charterverzameling no 1984, 22 deeember 1458. Juten, Consilium de Beke, 58. G. Bannenberg, A. Frenken en H. Hens, De oude dekenaten Cuijk, Woensel en Hilvarenbeek in de !5de- en 16de eeuwse registers van hè! aartsdiakenaal Kempenland (2 dln; Nijmegen. 1968-1970)11,343.
    76. AAT, charterverzameling no 2570, 5 juni 1503.
    77. AAT, sectie 11-71 l, Hier nae volcht alnodi zekere rent pachten, gecoemen ende gefondeert doer heer Bruijsten Scilders tot der twede fondatie der zelver voerscreven beneficie van Sinie Wilboert inde kercke van Diexven.
    78. Bannenberg e.a., De oude dekenaten, II. 343, 343.
    79. GAH. R 1246. f 197V, 28 april 1477.
    80. J. Wils, Matricule de l´université de Louvain. dl II (Bruxelles, 1946) 158. no 202, 27 augustus 1465.
    81. Bannenberg e.a.. De oude dekenaten, II, 136. GAH, R 1245. f I I 6 V . l juli 1476.
    82. Bannenberg e.a.. De oude dekenaten,\\. 137, 140. 141.
    83. GAll, R 1257, f450, 28 december 1487. R 1258, f 190V. 14 februari 1489. RAH, Familiearchief Van den Bogaerde van Terbrugge 1477. fXXXVH.
    84. AAT. B-III-1, f 8.
    85. SAOW, Hilvarenbeek R 23, f 96V, 14 november 1523; f 88V, Sint Servaas 1524.
    86. SAOW, Hilvarenbeek R 23, f 117", 28 maart 1525.
    87. AAT, sectie 11-274, f 184, 1514; f 184V, 1512 en mei 1517.
    88. GAH, R 1236, f21, 13 december 1466.
    89.GAH.R 1218, f222, 12 december 1447.
    90. SAOW, Hilvarenbeek R 64, f 153, Sinle Mattkeus aposteldach 1484. RAH, Collectie Aanwinsten 1906, schepenbrief van 4 juli 1484.
    91. R.A. Parmentier, Index op de Brugsche pourterboeken (2e stuk; Brugge, 1938)672.
    92. AAT, charterverzameling no 1984, 22 december 1458.
    93. RAH, Raad van Brabant 1322. f CCVir, 7 februari 1482; 13 augustus 1485.
    94. In de hertogelijke cijnsboeken van Diessen wordt hij Anthonis van Brugge genoemd {ARAB, Rekenkamer 45074, f CCCXII. Rekenkamer 45078, f CXX1X), cijnsplichtig over de van zijn schoonvader geërfde en van Jan van den Rode afkomstige percelen dat Erstste Stuck en Heybocht.
    95. ARAB, Leenhof van Brabant f 217. 17 februari 1497. Idem 30, f99v, 29 april 1531. RAH, Raad van Brabant 1322, fCCXIP´.
    96. AAT, charterverzameling no 1605, 18 december 1432; no 1606, 18januari 1434.
    97. Juten, Consilium de Beke, 58.
    98. GAH, R 1257, f221. 15 december 1487.
    99. AAT, charterverzameling no 3436, 20 juni 1562.
    100. Adriaenssen, Non omnia possumus omnes, 56.
    101. ARAB, Rekenkamer 45074, f CCLI. RAH, Raad en Rentmeester-Generaal 215, dl t , f 3 v . GAH, R 1258, f430, 20 mei 1489. R 1265, f 195, 8 juli 1496.
    102. GAH, R 1265. fM 5V, 14 november 1495. Wellen had een bastaardzoon, gelijknamig aan zijn wettige zoon Aert: 14. Arnt natuurlijke zoon Wellen Schilders101, gehuwd met Yda
    Franck Francken van der Steenvoert des ouden102 (zus van Willem Vos).
    1425 - Wellen Scilder is omstreeks dit jaar getrouwd met jonkvrouw Johanna van Roy. Johanna krijgt als huwelijksgave een jaarinkomen van 25 mud rogge van de Bossche maat.
    1430 - 16 december - Wellen Scilder is te Diessen heilige geestmeester.
    1445 - 29 november - Jut Jans Vlessentop koopt van Wellen Scilder een goed aan de Haghorst te Diessen. Hij bezat verschillende cijnzen op kamers aan de Markt, afkomstig uit de nalatenschap van zijn grootouders Wellen Schilders en Zoeta.
    1448 - 12 juli - In navolging van zijn schoonvader Jan de Rode is Wellen Scilders rentmeester van (een deel van) het goederenbezit van de abdij van Tongerlo. Hij geeft 4 mud rogge Beekse maat aan de abt. Zijn zoon Ghysbrecht treedt in bij de norbertijnen van Tongerlo.
    1463 - Wellen Scilder is voor zijn broer Laureyns cijnsplichtig voor een onderpand ´in die Alsen´ te Diessen. Wellicht heeft hij een van zijn zonen naar hem vernoemd.
    1464 - 27 augustus - Uit de nalatenschap van zijn grootouders Wellen Schilder en Zoeta verkrijgt Wellen Schilder verschillende cijnzen op kamers aan de Markt.
    1475 - 21 juli - Nadat is geprocedeerd voor de officiaal van Luik en de Raad van Brabant velt de Grote Raad te Mechelen een vonnis over het erfgoed van de ouders van Jenneken Jans van den Rode. De stiefmoeder van Jenneken, jonkvrouw Ode van Ypelaer Peters heeft aangevoerd dat haar man bij testament in 1448 al zijn goederen aan haar heeft gelegateerd, met name die te Diessen. Wellen Scilders wordt veroordeeld tot het betalen van al wat ´zijn´ stiefmoeder in de periode 1448-1475 zou hebben gederft aan inkomsten uit het vruchtgebruik waarop zij volgens de Raad recht kon doen gelden te weten 300 ponden, plus alle proceskosten. Een van de omstreden goederen was het leengoed het Leurenseind te Diessen, dat in 1475 wordt bewoond door Wellen Scilder en rond 1500 als volgt wordt beschreven:
    ´Huijs ende hof mit meer huyskens daer op staende, vier loepensaet groot, ligghende metten eenen eijnde aen die vroente mitter eender syden neven den hophof, mitter ander syden neven Jan Jacopssoene van Aelst. Item een stuck lants int Schildeken, vijff loepensaet groot, mitten eenen eynde aen Goyaert die Wint doude (Goyart Zweens de oude), mitten anderen eijnde aen Goyaert van Loven, mitten eender syden aen Alijt Ghielen ende mitten ander syden aen Jan Mertens. Item een stuck lants inde Cruysboch, V loepensaet groot, mit den eenen eynde aen die strate, mitten anderen eijnde aen Everart Tslaets huijsvrouw, mitter eender syden aen erffenis Willem Schilders ende mitter ander syden aen Meeus Jan Meeus (Meeus Jan Meeus van den Nuwenhuysen). Item een stuck lants gheheijten die Grooten Bocht, XIIII loepensaet groot, mitten een eijnde aen Henrick Wouters, mitten anderen eijnde aen Deellair, mitter eender syden aen Marten Peter Ghyben huysvrouwe (Marie, vrouw van Peter Gijselbrechts van den Nuwenhuysen) mitter andere aen die kinderen Anthonijs Oyzeels. Item twee stuxkens lants, gheleghen int Ellaer, tsamen vijf loepensaet groot mitten eenen eijnde aen de voirscreven Groote Bocht, mitten anderen eijnde Theeuwen van Casterloe, mitter eender syden Henrick van der Staeck, dander syde Nelleken Willem Schilders dochter. Item een stuck lants aen die Waterstraet, gheheijten die Oude Bocht, V loepensaet groot, mitten eenen eijnde aen die vroente, mitten anderen eijnde die kinderen Griet Thielmans. Item een weyde ende beempt gheleghen int Spulderbroeck, mitten eenen eijnde aen Meeus Schellekens, mitter andere syden Henrick van Spreeuwel, dander syde Coppen Cops oft die kinderen Willems van den Staeck. Item noch die Calversweyde mitten eenen eynde aen die strate, mitten anderen eynde aen Bruijsten Schilders, mitter eender syden aen Mariën Peters Ghyben. Ende noch een busschelken gheleghen mitten eenen eynde aen die strate ende anderen eynde aen Claes Smeets.´
    Wanneer de strijd over de nalatenschap aanving is niet bekend, maar waarschijnlijk heeft Wellen Schilders als voogd van zijn vrouw het overlijden van haar halfbroer Engbrecht van Rode kort na 1472 aangegrepen, om diens vaderlijke erfgoed te usurperen.
    1480 - 21 december - Onderlinge boedelscheiding tussen de erfgenamen van Wellen Schilders.
    1483 - 31 januari - Wellen Scilders koopt van Willem Henrick Wellen Roeff Mijskens ´die Brughbeemp´ bij Eindhoven gelegen tussen de Dommel en de vestingsgracht.
    Archief: A.R.A.B.Grote Raad van Mechelen 978 folio 18 23 juni 1475, G.A.H.R1250 folio 385 21 december 1480, Abdijarchief Tongerlo Charterverzameling nr.1878a 12 juli 1448, L.F.W.Adriaenssen. De Diessense tak van de Familie Schilders, De Brabantse Leeuw 1997, blz.103-115, 163-182,193-208 en De Brabantse Leeuw 1998, blz.52-60,109-115,147-161,238-247 en De Brabantse Leeuw 1999, blz.1-14,94-103,164-179