Judocus Benoit

• General Notes
  • Joos Benoot werd geboren ca. 1603 als zoon van Pieter en Joosyne Calmeyn. Hij was de enige zoon van een rijke boerenfamilie. De erfenis van zijn vader werd slechts verdeeld onder drie kinderen zodat Joos reeds vanaf zijn huwelijk heel wat eigendommen bezat. Zijn eerste vrouw, Janneke van Caeseele, was afkomstig van Nieuwenhove. Ze woonde op het Goed te Ketels (Nieuwenhovestraat). Waarschijnlijk heeft Pieter het huwelijk geregeld voor zijn zoon want Pieter woonde als kind eveneens te Nieuwenhove. Hij kende de familie heel goed want zowel zijn vader als zijn moeder waren verwanten van de Vancaeseeles. Bij haar huwelijk kreeg Janneke verschillende eigendommen te Waregem en Kruishoutem. Het gezin had dus niets te kort en het huwelijk was bovendien zeer vruchtbaar. In 10 jaar schonk Janneke het leven aan zeven kinderen nl. Pieter, Janneke, Joos, Care I , Cathelyne, Michiel en Mayke. Bij de geboorte van Mayke werd Janneke ziek en overleed kort daarna. In 1646 kregen haar kinderen nog een hoeve te Beveren van Mayken de Jans, moeder van Janneke Vancaeseele. Deze erfenis zal later de Benoots naar Beveren-Leie brengen.
    Met zeven kinderen beneden de 10 jaar kon Joos niet lang wachten om een nieuwe vrouw te zoeken, maar hoe hij in contact kwam met Elisabeth Pessemier, een meisje uit het Oudenaardse, weten we niet. Was Joos ook handelaar en ging hij geregeld naar de markten te Oudenaarde? Elisabeth huwde wel met een rijke boer maar ze was onmiddellijk verantwoordelijk voor zeven kleine kinderen. Het gezin werd echter niet gespaard van tegenslagen en na zes jaar huwelijk overleed Joos. Het gezin telde dan 10 weeskinderen.
    Toen Frankrijk de bondgenoot werd van de verenigde Provinciën (Nederland) wilden zij de Zuidelijke Nederlanden onder elkaar verdelen en Franse troepen trokken door Vlaanderen. In die moeilijke periode waren 10 wezen ten laste van de erfenis. Elisabeth Pessemier hertrouwde en verhuisde wat later naar Dentergem. Afstammelingen van Jan en Jacob Benoot, haar zoons uit het huwelijk met Joos Benoot, konden we nog niet terugvinden. De 5 kinderen van een Jacob Benoot, allen geboren te Dentergem na 1680, zijn eventueel kleinkinderen van Joos en Elisabeth.
    Door de vroege dood van Joos zal het bezit van onze voorouders opnieuw zeer sterk verminderen. De inkomsten uit het onroerend goed waren onvoldoende om de wezen te onderhouden. Het resterende goed werd verdeeld onder 10 kinderen. De volgende generaties zullen het aanzien dat de familie had sinds de 15de eeuw niet meer kunnen terugwinnen. Tijdens de godsdienstoorlogen van het einde van de 16de eeuw waren nagenoeg alle eigendommen te Waregem verkocht. Het huwelijk van Pieter (8ac) met Joosyne Calmeyn had veel goed gemaakt maar het herstel was onvoldoende om een nieuwe tegenslag te overwinnen. Daarbij komt nog dat Pieter (10ab),de oudste zoon en voornaamste erfgenaam, zelf geen mannelijke afstammelingen had zodat zijn aandeel over ging naar andere families.
    
    Fragmenten uit de staat ven Goed (1639).
    ========================================
    De lasten die tvoorschreven sterfhuys schuldich is.
    Eerste schuldich an Jan Van Duynslagher over reste van leverynghe van lynsaet.
    Item schuldich an Jacques Baert goreelmakere tot Wackene over leverynghe van strynghen (touwen) ende andersyns.
    Item schuldich an Pieter van Nieukerke waghenmakere van sint Eloys Vyvfe.
    Iten schuldich an Jan de Smet lakensnydere tot Audenaerde over coop van lakene.
    Item schuldich an Jan Cnudde over leverynghe van asschen (meststoffen).
    Item schuldich ande dienstboden van sterfhuyse over haere dienst.
    Item schuldich an Jan vanden Berghe over een jaer lantpacht. (Jan was zijn schoonbroer en woonde te Kortrijk.)
    Rekende de becostynghen vande funeralle en dootcoopen zijn de moederlycke deel ghesmolten jeghens de cleederen vande overledene en trestere neempt de houdere tzynen laste.
    De kosten van de begrafenis en de successierechten werden betaald door de overlevende (houdere). In ruil kreeg hij de klederen van de overledene. De overlevende neemt het te kort ter zijnen laste.
    
    Fragmenten uit de weesrekeningen opgesteld door de voogden (1647-1657)
    ======================================================================
    Ontvangsten:
    Onfaen van eene Jan de Vlamynck die commende gevlucht van Houckene
    ende ghehurt jeghens de doender van des ter het ghes van een stick lants genaamt den backere voor den thydt van neghen daghen.
    De doender of de persoon die de rekening doet maken verhuurde het gras op een stuk land, genaamd den Backere, voor negen dagen aan Jan de vlamynck. Jan de vlamynck, afkomstig uit Oekene, was heel waarschijnlijk op de vlucht voor de Franse legers.
    Ontfaen van Olyvyer Snauwaert over verachterde jaeren huys ende lantspacht van de verloopen jaeren ter somme van vyvenseventich P.
    Olivier Snauwaert pachtte de hoeve die de kinderen hadden geërfd van hun grootmoeder van moeders zijde.
    Noch een huyseken staende achter de kercke van Sente Elois Vyve nu es ghebruckt van Willem de Smet wa eraf het este jaer verschenen es kerstavont 1650.
    Nog een huisje achter de kerk van Sint-Eloois-Vijve nu gebruikt door Willem de Smet, waarvan de eerste pacht eindigde op kerstavond 1650.
    Jan de Smet es schuldich ande weesen vande eersten bedde over koop van schuere die gedestruweert (vernietigd) was van tleeger.
    Dese weesen vynden noch goet van gelt dat Jan vanden Berghe gheprofiteert heeft vut het sterfhus van Joosyne Callemyns de kinderens grootmoedere van haersfaers weeghe.
    De wezen hebben nog te goed van het geld dat Jan vanden Berghe, hun oom, had gekregen van Joosyne Calmeyn, hun grootmoeder langs vaders zijde.
    Item ontfaen van Rogier Maesseele vyf jaeren pacht van vier hondert meersch inde prochie van Zulte ten advenante van XX PP. sjaers.
    Item alzoo de voorschreven pachters verstaen te hebben moderatie en quytschelt ter causen vande troubelen van orloghe deur tverlies van haerlieder vruchten als andersyns.
    De vernoemde pachters heb ik vermindering en zelfs kwijtschelding van pacht gegeven gezien zij hun vruchten niet konden oogsten wegens de troebele tijden en de oorlog.
    Uitgaven:
    Eerst hebbe ick gekocht voor Mayken Benoot inden erste jaer alsy met my cam wonen inde january 1648.
    Een paer schoen------------------------------------- XXVIIS.
    Noch een rocklief----------------------------------- XVI S.
    Een paer koussen------------------------------------ XIIIS.
    Een blauwe schottekleet----------------------------- XVI S.
    Noch een himde------------------------------------- XXIIIIS.
    Noch betaelt an Gillis Waelkens ontfangher vande prochie van Sulte over de grondlasten op de kinders merch.
    Noch betaelt an Joos de Coninck in Waereghem twee jaeren croos van een rente die dese seven weesen an ghedeelt (geërfd) hebben van de doot van haeren vader.
    Opde Vde juny 1648 wasser vertert (uitgegeven) met de voochden ende Franchois de Huvettere dat wy vergadert wa eren om te reckenen jeghens Joos de Meulemeester met de dachhure van de greffier voor zyn schryven.
    Noch een paer pattiennes (klompen) om Machielken --- XVII S.
    Noch van dhoudenesse van maeyken voor den thiet van neghen maenden voor neghen pont te maent comt ter somme van -------------- LXXXI P.
    Voor kost en inwoon van de jongste wees rekende Pieter de Hoop, voogd en oom van de wezen, negen pond per maand.
    Item over tlappen van Caerle Benoots schoen------------- XII S.
    Item voor een gemaecte brouck voor Caerle Benoot tot - XXIIIIS.
    Item voor twee ghebreyde cousen------------------- II P. IIII S.
    Item ghecocht om Pieter Benoot eene hoet ----------- III P. X S.
    Noch betaelt an Jan van Trois van terringhe ter zyne huuse ghedaen in het verkopen van enighe boomen.
    Noch betaelt bij Jan vanden Berghe voocht in synen thiet vande weesen anden pastur ende koster voor tselebere vanden vuytvart.
    Noch voor het vlees vande malthiet.
    Noch voor de kieste ende krusse.
    An Joos de Muelemeester over de houdenesse van Machielken met Joosken ende Pieterken en Kathelienken Benoot.
    De oudste kinderen verbleven nog een tijdje bij Elisabeth Pessemier, hun stiefmoeder en echtgenote van Joos de Meulemeester.
    Noch betaelt an Matheus de Schemackere voor Carel Benoots montkosten voor dat ie leerde weven.
    Noch voor dat ick in vangenesse seten hebbe tot seven daghen voor myn dachurre dat ick op mynen kosten getert hebbe eenen dal der dachs comt
    ter somme------------------------------------------ XXVII PP.
    - Pieter de Hoop werd zeven dagen opgesloten in de gevangenis omdat hij de wezen had benadeeld door o.a. hun jaargeld als buitenpoorter niet te betalen en   door de verkoop van bomen op de grond van de wezen. We zien dat de voogden van moeders zijde zich na enkele jaren nog weinig inlaten met de wezen zodat Pieter de Hoop meende wat(?) te kunnen profiteren van die brave kinderen. De controle van de weesrekeningen door de weesheren van Kortijk was dus meer dan noodzakelijk.
    Item betaelt an Pieter van Nieukercke voor het onderhout van Michiel Benoot een van de weesen ghedeurende zyne ziekte den tyt van V maenden.
    Item betaelt voor diversche drancken ende andere medecyne voor Michiel Benoot.
    Item betaelt an Meester Albert Debersaecques lantmeter voor het meten vande weesen hofstede staende op de plaetse van Ste Eloys Vifve.
    Item voor trecht van mynheeren weesheren als controlleurs van deze rekeninghe metten extraordinaire vergaderinghe------ XIII P. VIII S.
    
    R.A.K., Kerkrekeningen Sint-Eloois-Vijve, aO 1640. R.A.K., Wezerij, reg. 74 Waregem f04 vO.
    R.A.K., Wezerij, reg. 77 Sint-Eloois-Vijve fO 3 rO-vo.
    R.A.K., wezerij, reg. 77 Beveren-Leie fO 3 rO-vo.
    R.A.K., Wezerij, reg. 81 Sint-Eloois-Vijve fO 1 rO.
    R.A.K., Wezerij, reg. 77 Sint-Eloois-Vijve, Losse staten. R.A.K., Wezerij, Weesrekeningen bij reg. 77, Sint-Eloois-Vijve R.A.K., Fonds de Plotho nrs. 425,431, 506, 1331,
    R.A.K., Par. Reg., Sint-Eloois-Vijve.
    R.A.K., Par .Reg., Waregem.
    R.A.K., Buiterpoorterij, Blauwe boeken, Roede van Harelbeke nr. 2. R.A.K., Jaarlijkse poorters.
    R.A.K., Scabinale, reeks 1 nr 54. fO 148 voo