Cornelis Adriaenszn Baes

• Birth Notes
  • 
    http://www.johjvisser.nl/genealogieVHBS/extra/par_b.htm
    http://madmonarchs.guusbeltman.nl/bos/baes__cornelis_adriaensz_1071545938.htm
    http://genealogie.rijerkerk.net/dat533.htm#30
    
    Hij was opzichter ("baes") bij de indijking tussen Ridderkerk en Slikkerveer. Hij bezat het huis Waalburg op het dorp Ridderkerk.
    
    Mogelijk heette zijn vrouw Cleijsje of Claesje, gezien de namen van de kleindochters.
    
    Van Cornelis Ariens stamt het latere geslacht "Baes", dat als wapen drie eggen voerde. Hij was landeigenaar en pachter in Oud- en Nieuw-Reyerwaard. Collecteur van de kerkelijke goederen van Ridderkerk; ca 1575 toezichthouder "baas" bij indijking van de "Uiterlanden" tussen Ridderkerk en Slikkerveer. Hij bezat huis Waelburg te Ridderkerk.
    
    Boer te Ridderkerk, geboren circa 1529, overleden na 1608 te Ridderkerk.
    
    Op 12 april 1593 attesteerden Cornelis Adriaensz. Baes, oud omtrent 64 jaren, en Willem Adriaensz., omtrent 56 jaren oud, op verzoek van Jacob Muysvan Holy, baljuw van Zuid-Holland en destijds ontvanger-generaal, en diens schoonzuster joffrouw Maria van der Linden. Baes was destijds door Muys van Holy gemachtigd, en genoemde Willem door joffrouw Van der Linden, om toezicht te houden bij indijking van uiterlanden gelegen tussen Ridderkerk en Slikkerveer en dat terwijl de Spanjaarden aan de overzijde van de rivier in Krimpen aan de Lek lagen. Baes verklaarde "dat ten zelven tijde van de Kinderdijk eenen schoot van de vijand geschoten werde, dewelke over haar hoofd passeerde. Deze akte is in de eerste plaats voor de genealogie Baes van belang omdat men vrij nauwkeurig het geboortejaar van de oudst bekende voorvader van dit geslacht kan vaststellen. Ten tweede zou de oorsprong van de familienaam verklaard kunnen worden uit het feit dat Cornelis opzichter- "baes" -bij de genoemde indijking was en dat hij zodoende met de toenaam "Baes" bekend kwam te staan, welke zich dan bij zijn nakomelingen tot vaste familienaam ontwikkelde. Vermoedelijk vond de indijking in of omstreeks het jaar 1575 plaats. De Spanjaarden hadden in Krimpen aan de Lek twee schansen opgeworpen, welke in de zomer van 1575 door de Spaanse veldheer Gillis van Barlaimont, heer van Hierges, met 200 man werden bezet. Prins Willem van Oranje zond daarop 8 vendels voetknechten met 300 paarden naar de Zwijndrechtse Waard en liet bij Ridderkerk een schans opwerpen, van waaruit de Spanjaarden belemmerd konden worden. Nadat de dijk bij Krimpen was doorgestoken en de Spanjaarden door het afsnijden van de toevoer waren uitgehongerd, gaven zij zich op 21 februari 1576 aan Oranje over, Was Cornelis een geboren Ridderkerk of had hij zich pas rond 1575 - om bijvoorbeeld voor Muys van Holy als opzichter bij de indijking te werken in of nabij het dorp gevestigd?. Voor genoemd jaar spreken Ridderkerkse bronnen meerdere malen van een Cornelis Adriaensz., maar tot op heden zijn deze uitsluitend onder patroniem vermelde personen niet te vereenzelvigen met Cornelis Adriaensz.Baes. Het is best mogelijk dat hij ten gevolge van de talrijke schermutselingen tussen Spanjaarden en Geuzen zijn oorspronkelijke woonplaats had verlaten en uiteindelijk in Ridderkerk belandde, alhoewel ook dat dorp in die tijd niet vrij van troebelen, beroving en plundering is gebleven. In 1572 had Ridderkerk te lijden van zowel Spanjaarden als Watergeuzen. Zo is het bekend dat de soldaten van Lumey, Graaf van der Marck, de kist, staande in de sacristie, openbraken en de papieren van de kerk en die van het gemene land verstrooiden. Na deze daad werden papieren bijeengeraapt, maar veel daarvan ging toch verloren. Hoe het ook zij, in of omstreeks 1575 verbleef Cornelis nabij Ridderkerk en blijkens het kohier van de 100e penning, dat tussen 1575en 1579 werd opgemaakt, had Cornelis Aryensz.Baes te Ridderkerk in Symon Pyetersz. XIIJ Mergen een perceel van 7 hont eigen land, terwijl hij in hetzelfde weer van de al eerder genoemde ontvanger-generaal Mr. Jacob Muys 6 mergen in gebruik had. Tevens had Baes in Janygen Jans VI Mergen te Ridderkerk nog eens 2 percelen van elk 2 mergen in huur van Dordtse landeigenaren. Duidelijk is wel dat Baes voornamelijk met het boerenbedrijf zijn brood moet hebben verdiend. Uit een ongedateerd, doch ouder kohier van de 6e penning over Ridderkerk (van na 1559 en voor 1575) blijkt dat de genoemde 7 hont toen eigendom was van ene Maerten Symonsz. Laatstgenoemde had ook de later door Baes gehuurd 6 mergen van Jacob Muys in pacht. Cornelis Baes blijkt dus in de jaren zestig of zeventig van de zestiende eeuw onder meer de landerijen van deze Maerten Symonsz. in gebruik te hebben genomen. Een mogelijke familieband is echter niet aangetoond. In het kohier van de 100e penning van 1579 komt Cornelis Ariensz. Baes voor als gebruikervan diverse gehuurde landerijen in de polders Oud-en Nieuw-Reijerwaard. Hijbezat toen ook de al eerder genoemde 7 hont en voorts had hij met Pieter Pietersz. Schout (=uit het geslacht (Van) Cranendonck), schout van Oost-IJsselmonde, 9 mergen 1 hont land in Geerit Henricxz. IX Mergen in eigendom, hetwelk zij in pandschap hielden van "de susters tot Bommel". Het deel van Baes in het laatstgenoemde land was voordien in het bezit geweest van Gerrit Pietersz.(Cranendonck), broer van de voornoemde schout. Van een eventuele verwantschap tussen Baes en de gebroeders (Van) Cranendonck is niets gebleken. Mogelijk had Baes dit land gewoon van Gerrit gekocht. Ook in het kohier van de 50e penning van Ridderkerk uit 1581 wordt Cornelis Ariensz. Baes genoemd als landeigenaar en- bruiker. Blijkens een akte van 8 maart 1583 in het rechtboek van Ridderkerk had Wijt Louen aan Coernelys Aryensz. Baes 7 hont land verkocht. De zaak handelt over achterstallige belasting over dit land van de voormalige mede-eigenaar Joerys Diercksz. Haddeman Joesten, borger en poorter van Dordrecht, transporteerde bij akte van 10 december 1583 aan Cornelis Aryansz. Baes 1 (?) merge land in Nieuw-Reijerwaard, strekkende van de Grasdijck tot aan de Cruyswech en gelegenin Jangen Jans Ses Mergen. op 12 december 1583 transporteerde de genoemde Dordtse burger aan Baes 2 mergen in Nieuw-Reijerwaard, strekkende van de Out Ryerwaertsen Dijck tot aan de Cruyswech en eveneens gelegen in voornoemd weer. Op dezelfde dag verkocht Baes aan koopman Haddeman Joesten twee losrentebrieven met een hoofdsom van 32 respektievelijk 34 ponden groot vlaams, die verzekerd waren op de genoemde 2 mergen land. De eerstgenoemde brief werd op 10 maart 1603 ingelost door Adryaen Cornelisz.Baes. Op 12 maart 1585 werd voor het gerecht te Ridderkerk door LenertLenertsz. en Coernelys Willemsz. Jonckyndt een zaak aangespannen tegen Coernelys Aryensz. Baes. Het betrof een financiele kwestie. Cornelis Arentsz. Baes was op 1mei 1592 tegenwoordig toen de dijkgraaf en hoogheemraden van Oud- en Nieuw-Reijerwaard een keur vastlegden over het houden van bijen in de nabijheid van dijken en wegen. Omstreeks 1590 transporteerde Johan van Merode, ambachtsheer van Ridderkerk, aan Cornelis Ariensz. Baes het huis Waalburg aan het Waaltje te Ridderkerk en dat als schadevergoeding voor het verscheuren door honden van de ambachtsheer van schapen van Baes. De betreffende akte is niet meer terug te vinden, maar de overdrachtblijkt uit een verklaring die zijn kleindochter Aegje Jans Baes in 1689 op schrift liet stellen. Baes zou gedurende vele jaren ontvanger van de kerkelijkegoederen van Ridderkerk zijn geweest en stierf volgens zijn kleindochter Aegje in hoge ouderdom. Een akte van 7 juli 1596 spreekt van Baes als belender van land in de polder Nieuw-Reijerwaard en in een akte gedateerd 26 april 1608 wordt er nog van hem melding gemaakt. Hij moet dan al om en nabij de 80 jaar oud zijn geweest. De naam van zijn vrouw wordt nergens genoemd. Gezien vernoemingen van kleindochters zou haar naam Cleysje of Claesje geweest kunnen zijn. Gehuwd circa 1555 te Ridderkerk met Cleysje.
    Adres:
    van ±1590 huis Waelburg, Ridderkerk        
    Beroepen:
    Bouwman (boer) te Ridderkerk        
    Collecteur van de kerkelijke goederen van Ridderkerk        
    van ±1575 Toezichthouder "baas" bij indijking van de "Uiterlanden" tussen Ridderkerk en Slikkerveer        
    Cornelis Ariens Baes:
    (1) trouwde, ongeveer 21 jaar oud, omstreeks 1550 in Ridderkerk met Cleijsje (Cleysje (Claasje)) N.N., ongeveer 15 jaar oud. Cleysje (Claasje) is geboren in 1535. Cleysje (Claasje) is overleden na 1615, minstens 80 jaar oud.
    (2) trouwde, ongeveer 41 jaar oud, omstreeks 1570 met N.N..